İspanyolca fiil

İspanyolca fiil

FİİLLER


İspanyolca fiil de her yabancı dilin fiili gibi çekimlenir.

 1-Anlam ve kullanış bakımından

2- türleri bakımından gruplara ayrılır. 

Bu hareketleri belirtmek için ne zaman olduğu hakkında bilgi vermemiz gerekir.Bu süreçte zaman kavramı işin içine giriyor.


Sıfatlarvarlıkları niteler,
isimlerVarlıkları adlandırır
Zarflarbir fiilin, fiilimsinin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer(nereye) zaman(ne zaman),durum (nasıl) ve miktar (ne kadar)bakımından niteleyen kelimelerdir. Zarflar, paragraf içersindeki sorulara verilen cevaplarını oluşturur.
fiillerde varlıkların yaptıkları hareketlerin durumlarını anlatır.

Fiilimsiler


Bazı fiiller çekimsizdir.Bu fiiller tek başlarına kullanılamaz , sıfat ya da zarf gibi kullanılırlar.

İspanyolca fiil ‘ de fiilimsiler üçe ayrılır.

  1. mastar takısı-infinitivo
  2. Ulaç – Gerundio
  3. ortaç – participle

Mastar takısı


Fiilin şahıssız şeklidir.
Olayın adıdır.
Ar-er-İr olarak üçe ayrılır.


Tanım edatı,sıfat,zarflarla : isim görevi yapar.
Zamirlerle birleşirler :


Onu içmek istiyorum.
Quiero beberlo 
beberlo : onu iç (drink it)

Onları sevmek istiyorum.
Quiero amarlos
amarlos : onları sev.(love them)


 Mastar ile beraber kullanılan Ortaç geçmiş zaman bildiren mastar olarak kullanılır.


(participio passado)-forma compuesta
Geçmiş zaman bildiren mastar yerine kullanılır.


Preguntar :sormak
Haber preguntado(sormuş olmak) 

Sormuş olduğum için üzgünüm
Perdóname por haber preguntado


 Ser yardımcı fiili ile : edilgen olurlar.


Tomar : almak
Ser tomado : alınacak (To be taken)


Gerundio-Ulaç


Cümlede :
Zarf olarak görev alır.
‘Nasıl’ sorusuna cevap verir.


Basit ulaç


Devam etmekte olan bir eylemi ifade eder.


Estar (olmak)yardımcı fiili ile devam etmekte olan bir zamanı belirtir.

Estoy
Estás
Está
Estamos
Estáis
Están


Annemi arıyorum
Estoy buscando a mi madre


Bir eylem olduğu anda ,devam eden başka bir eylemi de anlatabiliriz.


Ben evde otururken ,amcam geldi.
Mientras estaba (imperfect) sentado en casa, vino mi tío.
While I was sitting at home, my uncle came.


En(içinde) edatıyla : hemen bitecek bir eylemi anlatırız.


Annem gelince uyuyacağım.
En viniendo mi madre dormiré


Ulaç olan cümlelerde şahıs zamirleri sona eklenir.


Seni ararken
Aramak : buscar
Buscándote (te: seni)

Onları ararken
Buscándolos(onları)
-ar :-ando
-er,-İr : iendo


Tomar :
almak(tomando)alarak
Venir : gelmek(viniendo)gelerek


Bileşik ulaç


Bitmiş bir eylemi ifade eder.
Haber(ulaç şekli:habiendo)+asıl fiil(ortaç)
Uyumak: dormir
Habiendo dormido : uyumuş olarak
 


Participle


  • Fiillerden türetilen sıfat veya zarf işlevleri için kullanılan sözcüklerdir.

Participle=Türkçedeki karşılığı sıfat-fiildir.

Sıfat-Fiil (Ortaç) fiillere eklerinin getirilmesiyle yapılır.
Sıfat fiiller genelde sıfat görevinde kullanılır.
 
Gerund 1=isim-fiil yada
Gerund 2=zarf-fiil ikisi çok farklı karıştırılmamalı.

İngilizce’de fiillere -ing ve-ed takılarının gelmesiyle oluşturulan kelimelerdir.


present participles,participio presente (watching,singing…)


  • -ing gelmiş bir fiil ‘den önceki isim =‘hangi ?’sorusuna cevap veriyorsa bu ‘present participle’ dır.

kaynayan su,(boiling water-agua hirviendo)gibi
doğan güneş(the rising sun-el sol naciente)
pişmiş yemek(cooked meal-comida cocinada)


en yapılı (presente)


Eylemin kimin tarafından yapıldığını gösteren ,şimdiki zamanı ifade eden bir tür sıfat.

-ar : -ante
-er,-ir: ente,iente


  • Amar : sevmek
    Amante : seven
  • Bu ortaç haline gelen çok fazla fiil yoktur.2. -miş yapılı
    Geçmiş zamanı anlatır.
    Eylemden kim veya ne etkilenmiştir onu gösterir

yardımcı fiiller


estar (olmak)(to be)


-geçici durumlarda:hisler veya koşullarda

-coğrafi yada fiziksel konum bildirirken

-birisinin fiziksel özelliğini yada öznelini anlatırken

estoy
estás
está
estasomos
estais
están


Nerede kullanılır..


ser (olmak)(to be)
işi,uyruğu,
yaşadığı yeri,
dini veya siyasi ilişkilerini,
Saat, gün ve tarih,
varlığını bildirirken bu yardımcı fiil kullanılır.


 progressive tense lerle (-yor,-yordu…)


soy
eres
es
somos
sois
son


ar– ando
er– iendo
ir—iendo


İspanyolca fiil ile beraber kullanılan kavramların kullanım yeri ve anlamları


past participles


ar– ado
er– ido
ir—ido


kök – çekim eki + ado/ido


ispanyolca’da Gerundio eki fiilin sonuna eklenir ve (-yor ): şimdiki zaman yapar.
‘I am sleeping,I was sleeping…gibi
Fakat fiiller üç çeşit olduğundan fiillin tipine göre değişir


Form nasıl oluşturulur.


present perfect=haber + past participle
future past=essere-avere(future)+past participle
conditional past tense=essere-avere(conditional)+past participle
past perfect=essere-avere(imperfect)+past participle


Kurallı


Ar :ado
Er,ir: ido

Oynamak : jugar
Oynandı :jugado


Kuralsız


Bazı fiillerin köküne –so,-cho,-to eklenir.
Cümle içinde sıfat gibi de kullanılır.
haber,ser,estar yardımcı fiilleriyle beraber bileşik çekim oluşturuyorlar.


1.   İsmin cinsine sayısına göre değişir. Yani tıpkı sıfat gibi davranır.


Gülmek : reír
Gülen kadın : reída mujer


2.  Haber yardımcı fiili ile :


Bileşik çekim yapar.
           
Haya riyendo:gülüyorsun


3.   ser,estar yardımcı fiilleriyle


Edilgen fiil çekimleri oluşturur.
Estás casado
Sen evlisin


PRESENT PARTİCİPLES
Düzensiz olanlar
trarre-traendo
fare-facendo
porre-ponendo
soddisfare-soddisfacendo
tradurre-traducendo
abrir – abierto
cubrir – cubierto
decir – dicho
escribir – escrito
freír – frito
hacer – hecho
morir – muerto
poner – puesto
resolver –resuelto
romper – roto
ver – visto
volver – vuelto

Kök hali
Fiilin mastarsız hali

SAYI
Tekil çoğul olarak değişir

ŞAHIS
Şahıslara göre çekimlenir.

ÇATI
Etken çatı:
fiilin normal halidir.
Olay özne tarafından yapılıyor.

Edilgen çatı:olay özne tarafından yapılmıyor.
Özel bir çekim yok

KİP


Haber kipi
Dilek kipi
Şart kipi
Emir kipi


Şahısın düşüncelerine göre fiil değişiklik gösterir.


Ali içiyor.(Ali bebe) eylemi konuşan kişi yapmıyor. Sadece anlatıyor.
Ali’nin bunu içeceğini sanmıyorum
(No creo que Ali beber)Ali içecek mi bilinmiyor. Konuşan kişi fikrini söylüyor.
İç Ali.
bebe Ali
Burada da isteğini belirtiyor.


​EK


Şahıs ve zamanla alakalı fiile takılan takı
Zaman eki(olay hangi zaman olmuştur?)
Şahıs eki (olayı kim yapmıştır?)​


ZAMAN


 Olay hangi zamanda oldu?şimdiki,geçmiş,gelecek…
Olay bitti mi(perfecto),bitmedi mi(imperfecto)?


İspanyolca fiil konumuzla ilgili alıştırmalarımıza bir göz atın.



ZARFYARDIMCI FİİLLER

Bir Cevap Yazın