Cümle kalıpları
İspanyolca cümle kalıpları cümle içeriği bakımından sınıflara ayrılır. Cümlenin öğeleri çoğaldıkça cümle basitliğini yitirir. öyleyse ;
BASİT : özne+yüklem
BİLEŞİK : birden çok özne+birden çok yüklem :
Basit cümleler
Düşünce özelliği bakımından
| BİLDİRİ | ÜNLEM |
| OLUMLU OLUMSUZ | EMİR İSTEK ÖNERİ OLASILIK |
Bildiri
Böyle cümleler adından da anlaşılacağı gibi : tek bir düşünceyi bildirirler.Bu düşünceler de olumlu ya da olumsuz olur.
Annem uyuyor.
Mi madre está durmiendo
Annem uyumuyor.
Mi madre no está durmiendo
Olumlu cümle
| özne | + | fiil |
| özne | + | fiil + (cümlenin devamı) |
Ali drives
Ali drives in the road.
Ali conduce bien.
Ali, iyi kullanır.
Olumsuz cümle
| No | + | fiil + (cümlenin devamı) |
Televizyon izlerim
Veo la televisión
Televizyon izlemem.
No veo televisión
Bir cümleyi olumsuz yapabilmek için fiilin önüne ‘no’ koyulur.Fiil ya da şekli değişmez.Aşağıdaki olumsuzluk bildiren zarflarla da olumsuz cümle kurabiliriz.
Ya da :
hiç kimse -nadie
hiçbirşey – nada
de değil – tampoco
asla,hiç – jamás
Sana hiçbir şey vermedim.
No te di nada.
Bize hiç kimse gelmiyor.
Nadie viene a nosotros.
Odasına hiç gitmedi.
Él nunca fue a la habitación.
Soru cümlesi
¿Özne/fiil + cümlenin devamı
Sadece cümlenin sırası değişir.Herhangi bir extra kelime eklenmez….mu?..mi? ..gibi
¿ bu işaret soru cümlesi olduğunu gösterir.Bazen cümle aynen kalır.
Sadece soru haline getirilen cümlenin ses tonu değişir.
Fiilin :Bildirdiği olay,eylemin yapılıp yapılmadığı sorulur.
Televizyon izliyormuyum?
¿Estoy viendo televisión?
TV izlemiyor muyum?
¿No veo la televisión?
Bazen de soru fiile değil ,cümlenin başka öğesine sorulabilir.
O zaman soru zamirleri soru zarfları oyuna girer.
| soru cümleleri | Hangi öğeye sorar |
| ¿cómo estás? nasılsın? ¿cuién bebe? Kim içti? ¿cue es eso? Şu nedir? ¿A quién preguntas? Kimi soruyorsun? ¿Qué estás bebiendo? Ne içiyorsun? ¿A quién le diste el regalo? Hediyeyi kime verdin ? ¿Con quién viniste? Kiminle geldin ? ¿De qué estás hablando? Neden bahsediyorsun ? ¿Dónde vives? Nerede oturuyorsun ? ¿Cuándo vienes? Ne zaman geliyorsun? | – – Özne – isim-yüklem – düz tümleç – düz tümleç – – – dolaylı tümleç – – – – – – – |
Ünlem
İspanyolca cümle kalıpları ‘nda ünlem cümleleri kişilerin duygularını hissettikleri heyecanları dile getirilir.
tek heceliler
sus !
cállate!
2 yada daha fazla sözcüklüler
Ne tuhaf!!
¡que raro!
duyguları anlatan
Ne yapacağımı bilmiyorum!
¡No sé qué hacer!
hayranlık-şaşkınlık
fiil :mastar ya da haber hipindedir.
No puedo creerlo!
Buna inanamıyorum!
Emir
fiil :emir tipindedir.
kibar şekilde dilek kipinde kullanılır.
No hagas esto!(hagas :dilek kipi tú)
Bunu yapma!
İstek
dilek kipi kullanılır.
¡Ojalá pudiera!
Keşke yapabilseydim!
basit cümleler
yüklemin cinsi bakımından
| EYLEM(fiil) | NİTELEME |
| etken edilgen geçişli geçişsiz dönüşlü |
NİTELEME
ser veya estar yardımcı fiilleri kullanılır.
(seyrek olarak :volverse(olmak),seguir(olmak) kullanılır.
isim-yüklem halindedir.
ÖZNE +İSİM-YÜKLEM+BAĞ
Çok heyecanlıyım.(isim+yüklem)
Estoy muy emocionado
I’m so scared
çok korkuyorum.
Estoy tan asustada
EYLEM
Yüklemi : fiil-yüklem şeklindedir.
Fiilin cinsine göre gruplandırılır.
Etken
Etken fiiller, yüklemde belirtilen işi gerçekleştirir ve özne apaçık ortada dır.
Fiil bir tümleç alabilir veya almaz.
ÖZNE +ETKEN FİİL+NESNE
Yalın hal+fiil+-i hali
Düz tümleç alanlar
özne + tümleç alan fiil +-i halinde tümleç +-e halinde dolaylı tümleç
Ali ha traido el gato a la escuela.
Ali kediyi okula getirdi.
özne : ali
Tümleç alan fiil : ha traido
-i halinde tümleç : el gato
-e halinde tümleç : a la escuela
Düz tümleç almayanlar
özne +tümleç almayan fiil +-e halinde dolaylı tümleç
Los vecinos están sacudiendo la bandera.
Komşular bayrak sallıyorlar.
özne : komşular
Tümleç almayan fiil : están sacudiendo
-i halinde tümleç :-
-e halinde tümleç :la bandera.
Edilgen
Edilgen Fiil nedir?
Edilgen cümle :Özne eylemden etkilenmektedir.
NESNE +EDİLGEN FİİL +ÖZNE
Yalın hal+fiil+hal tümleci
Ali tomó un libro.
Ali bir kitap aldı.
özne : ali
etken fiil : tomó
nesne : el libro
BU CÜMLE ETKENDİR
El libro fue escrito por Ali.
Kitap Ali tarafından yazıldı.
özne :Ali
edilgen fiil :fue escrito
nesne :El libro
BU CÜMLE EDİLGENDİR
ÖZNE
İspanyolca cümle kalıpları içinde cümle;Her zaman yüklemden önce yer almaz.
Eğer yüklemin önemi varsa : özne yüklemden sonra gelir.
Terminado Juego .
Oyun bitti.
Mutlaka cins ve sayı bakımından yüklemle uyumlu olmalıdır.
Benim şapkam sarı.
Mi sombrero(m) es amarillo(m)
Genelde cümlelerde 1. ve 2. şahıs fiillerde Özne kullanılmaz.Bu bizim cümlelere de benziyor.
geliyorum.(kimin geldiği belli:ben)
Vengo
YÜKLEM
Yüklem (fiil ise) :
Ünlem cümlelerinde çoğunlukla fiil de özne de kullanılmaz.Çünkü ünlem cümlelerinde zaten eylem bunlarsız ifade edilebiliyor.
Geri!
¡espalda!
Sıfatlarla cümleler
İspanyolca cümle kalıpları ‘nda sıfatlar genellikle niteledikleri isimlerden sonra gelir.
Çok azı fiilden önce gelir.
Çok,birkaç…gibi
Türkçe’de sıfatlı bir cümle kurduğumuzda ,yada sıfat ile isimi yanyana getirdiğimizde
sifat+isim şeklinde olur.
O aldı
él lo tomó
İspanyolca’da bu :
isim+sıfat şeklinde olur.
Siyah at
Kırmızı şapka
Siyah at
caballo(at) negro(siyah)
Kırmızı şapka
sombrero rojo
İSİM+SIFAT
Kullanıldığı yerler:
–Eğer bir kişinin ,nesnenin ayrıntısı hakkında konuşulacaksak,
-Bir kişinin veya bir şeyin ilişkisi ,uyruğu ,kişiliği hakkında konuşacaksak,
-Bazende sıfatı tanımlayan bir zarf ile kullanıldığında.
Çok büyük ev(Casa muy grande)
Çok hızlı araba(Coche muy rápido)
SIFAT+İSİM
-sıfata üstünlük görevi verildiğinde:
Hızlı araba(Coche rápido)
-eğer ismin anlamına aşırılık katılırsa:
Rezalet bir film(Una película repugnante)
-Betimlemeyen,ismin miktarını belirtmeyen sıfatlar kullanıldığunda
Birçok çocuk(Muchos niños)
Bazı böcekler(Algunos insectos)
-Bazı sıfatlar, ismin öncesinde yada sonrasında kullanılarak anlamını değiştirir.
İSİM+SIFAT
olduğunda duygusal bir anlam uyandırır.
Eski araba
Un auto viejo(eski bir araba)
Un Viejo auto (uzun zamandır eski )
Karşılaştırma yapıldığında:
İki kişinin özellikleri farklıdır.Bir eşitsizlik vardır.
özne+ bağlayıcı eylem(zamana bağlı) + más/menos + sıfat + que + noun
Karşılaştırma (üstünlük)sıfatları:
daha….
más…que
Karşılaştırma (en üstünlük)sıfatları:
en…
más…
‘Daha fazla yada daha az’ kullanırız.
Daha yakışıklı
Mas guapo
Daha çirkin
Mas feo
Daha az ağır
Menos pesado
Daha az güleryüzlü
menos esófago
Ali Ayşe’den daha hızlıdır
Ali es más rápido que Ayse
Andy benden daha mutlu
Andy es más feliz que yo
Eşitlik karşılaştırmalarında:(kadar..)
Bu sefer iki kişinin özellikleri arasında eşitlik vardır.
özne + bağlayıcı eylem(zamana bağlı) + tan + sıfat + como + isim
Henry’nin bebeği senininki kadar sevimli.
El bebé de Henry es tan lindo como el tuyo.
Bu ev sizin eviniz kadar pahalı.
La casa es tan cara como tu casa.
Üstünlük karşılaştırmalarında:
Burda ‘que’ yerine ‘de’ kullanılır.
özne+ fiil+ edat + mais/menos + sıfat + de + devamı
Marta es la más tranquila de su familia.
Marta ailenin en sessizidir.
Sınıfın en az zeki sensin.
Eres el menos inteligente de la clase.
zarflarla karşılaştırması
özne + fiil + más/menos + zarf + que + isim
Ali arkadaşlarından daha çok çalışıyor, ancak daha az puan alıyor.
Ali trabaja más duro que sus amigos, pero obtiene menos puntos.
SE
SE
Birisinin,bir şeyin,sizin onun…bir şeyler yaptığınızı ifade edebilmek için bazen ‘se’ kullanılır.Sözlükte anlamı ‘olduğu’gibi , edilgen çatı olarak kullanılır.özellikle cansız nesneleri ifade ederken, kimin eylemi gerçekleştirdiğini belirtmeden olay anlatılır.
O aldı
él lo tomó
Daireden bir bulut görüldü
Una nube se ve desde el apartamento
Buna yağmur kara bulutlarla geliyor denir.
Se llama así, la lluvia viene con nubes negras
…söylendi
Se dice..
Ya da ,birisinin zorunlulukla birşeyler yatığı,gerekliliği ifade etmenin bir yolu.
hay + que + fiil
Tener + que +fiil
tener que
Diyet yapmak zorundayım
Tengo que hacer dieta
Çok çalışması gerekiyor
Él tiene que estudiar mucho
hay que
‘Bir şeyler yapmak gerek’ anlamında
hay que hacer algo
bir şey yapılmalı