japonca emir kipi
İmperative form
Japonca emir kipi (imperativeform-bir insana bir şeyi yapmasını emretmek için ) gibi ifadelerle bir emri ,komutu ifade eder veya olumsuz hali
“Yapma!,Alma!,İçme!”(prohibitive form-bir insana bir şeyi yapmamasını emretmek için kullanılır) fiiller bölümünde görmüştük.
Japonca’da prohibitive form, bir eylemin kesinlikle yapılmaması gerektiğini ifade eden bir dil yapısıdır. Bu form “-な (na)” eki ile oluşturulur ve cümlenin sonunda kullanılır. Genellikle olumsuz bir ton taşır ve “Yapma / Yapmayın” anlamında kullanılıyor.
Örnekler:
- 食べるな (taberu na) – Yeme / Yemeyin
- 行くな (iku na) – Gitme / Gitmeyin
- 見るな (miru na) – Bakma / Bakmayın
Bu form, bir şeyin yapılmasının istenmediği, yasaklandığı veya önerilmediği durumlarda kullanılıyor. Özellikle uyarıcı veya caydırıcı bir ton taşır.
Japonca’da emir kipi, “-なさい (-nasai)” ekini alır ve bir emir veya tavsiye ifade eder. Bu kip, genellikle başka bir kişiye veya grup insana hitap ederken kullanılır. Emir kipiyle verilen direktif ifadelerde biraz resmi bir ton bulunuyor.
Örnekler:
- 食べなさい (tabenasai) – Ye / Yiyin
- 見なさい (minasai) – Bak / Bakın
- 聞きなさい (kikinasai) – Dinle / Dinleyin
- 待ちなさい (machinasai) – Bekle / Bekleyin
- 座りなさい (suwarinasai) – Otur / Oturun
Bu yapı, genellikle bir üstündeki kişiye veya daha yaşlı bir kişiye hitap ederken kullanılıyor. Daha samimi bir ton kullanmak istenirse, “-てください (-tekudasai)” yapısı tercih ediliyor.
Hiragana tablosu (olumlu-olumsuz)
1. Grup fiillerin çekimi -u sırası = e sırasına dönüşür.
Japonca’da grup 1 fiillerin olumsuz emir kipine “-u” sonundaki ünlü harf, “-e” ünlüsüne dönüşür. Bu durum olumsuz emir kipinde gerçekleşir. Örnek olarak, “tabemasu” (yemek yiyor) fiilinin olumsuz emir hali “tabemasenai” (yeme) olur.
Ancak, olumlu emir kipinde bu dönüşüm gerçekleşmez. Olumlu emir kipinde de “-u” şekli korunur. Örneğin, “tabemasu” fiilinin olumlu emir hali “tabemase” (ye) olur.
Bu kural, Japonca’nın dilbilgisi yapısına uyan bir kuraldır ve grup 1 fiillerin emir kiplerini oluştururken önemlidir.
| hiragana U sırası | = | hiragana E sırası |
|---|---|---|
| U | = | e |
| Ku | ke | |
| Gu | ge | |
| Su | se | |
| Tsu | te | |
| Nu | ne | |
| Bu | be | |
| Mu | me | |
| Ru | re |
2. Grup fiillerin çekimi
eru = ero
iru = iro
3. Grup fiillerin çekimi
suru = shiro
kuru = koi
Bir baba-çocuğuna ya da
üst rütbede biri-alttakine emrederken
Örneğin;
Hayaku tabero
Çabukça!
öğretmen-öğrenci(derste)
Warau na.(prohitive form)
Gülme.
İki erkek arkadaş arasında
(cümle sonuna yo eklenir)
Örneğin;
Watashi wa ashita denwa shiro yo
Beni yarın ara.
Watashi wa ashita denwa suru na yo
Beni yarın arama.(prohitive form)
Bazen nazik olmaya zaman yoktur.
Acil durumlarda,patron komut verirken…
Aşağıda toplan.
Chika ni atsumero.
spor etkinliklerinde
(bazen kadınlarda kullanır..)
Hayaku hashire
hızlı koş!
Trafik sloganları
Tsudzukero
devam et!
Japonca emir kipi , sadece bu kalıp ile sınırlanmaz. Başka şekilde kalıplar ile de komut verebiliriz.
Annelerden -çocuklarına,öğretmenlerden-öğrencilere
(bu form bir büyüğünüze ya da rütbece sizden yüksek birine konuşurken kullanılmaz
masu form + nasai
Shukudai o shi nasai
Ödevini yap.!
Chōshoku o tabe ni ki nasai
Kahvaltıya gel!