Edatlar
le preposizioni
İtalyanca edatlar da yalnız olduklarında anlamsızdır.
Edatlar birbiriyle alakası olmayan iki sözcüğü bağlayarak aralarındaki ilişkiyi ifade eder.
Örneğin;
örneğin;
Okul (scuola ) ve gelmek (venire )
Edat kullanarak birbiriyle ilişkisi olmayan bu iki kelimeyi anlamlı hale getireceğiz
Okul-dan geliyorum-Vengo da scuola
Okul-a geliyorum-Vengo a scuola
Okul-a doğru geliyorum-Vengo a scuola
Okul-un içinden geçip geldim.-Sto entrando nella scuola
İtalyanca edatlar , bir olayı ifade ederken lokasyon,zaman içersindeki yerini belirtir, İsmin önüne eklenirler.
fiil-isim.
isim-isim.
sıfat-isim şeklinde olabilir.
İtalyanca edatlar birkaç gruba ayrılır.
Cümlede kullanıldığında anlam kazanırlar.
Edatlar bir amaç için kullanılır : zaman-durum-yön
- Zaman edatları (di,da,su,per,in,fra/tra,a )
- Yön edatları (a,da)
- Yer edatları (a,in,su)
- Basit ve bileşik edatlar / Simple and compound prepositions
İtalyanca edatlar tanım edatları ile birleşir. Bunlar isimlerden önce gelirler ve önüne gelen article ile değişirler.
örneğin..
a+il=al
da+la=dalla
su+il=sul
| eril | ünsüzden önce | i̇l | i | un |
| eril | z, gn, ps, x, y ve s + ünsüzden | lo | gli | uno |
| eril | ünlülerden önce | l’ | gli | un |
| dişil | ünlülerden önce | la | le | una |
| dişil | ünsüzlerden önce | l’ | le | un’ |
| Tanım edatı | A | In | Con | Di | Da | Su |
|---|---|---|---|---|---|---|
| il | al | nel | col/con il | del | dal | sul |
| lo | allo | nello | con lo | dello | dallo | sullo |
| l’ | all’ | nell | con l’ | dell’ | dall’ | sull’ |
| İ | ai | nei | coi/con i | dei | dai | sui |
| gli | agli | negli | con gli | degli | dagli | sugli |
| la | alla | nella | con la | della | dalla | sulla |
| le | alle | nelle | con le | delle | dalle | sulle |
Zaman edatları
İn-per-su-fra-Di-a-da-
A
Gün / mevsim / ay / saat anlatımlarında kullanılır.
| Saat beş de | alle cinque in punto | at five o’clock |
| sonunda | Alla fine | At the end |
| Kışın | a inverno | in winter |
örneğin;
I am going to holiday in winter.
Ben kışın tatile gidiyorum.
Vado in vacanza a inverno.
İn
| Martta | İn March | in marzo |
| 20 dakika içinde | İn 20 minutes | in 20 minuti |
| 1935’te | İn 1935 | Nel 1935 |
| Kışın | in winter | İn inverno |
yıl/ yüzyıl..belirtir.
İn+ il : nel
örneğin;
We are in 20th century
20. yüzyıldayız.
Siamo nel 20º century.
I born at 1923
Ben 1923’te doğdum
Sono nato nel 1923
Da
| Beş saatden beri/ | Since five hours | Da cinque ore |
| Beş yıldan… | From five year | Da cinque anni |
| Ertesi günden | From next day | Dal giorno dopo |
örneğin;
I am sleeping since five hours
Ben beş saatten beri uyuyorum
Sto dormendo da cinque ore
Per
| bir saat için | per un’ora | for one hour |
| Yarın için | per ieri | for yesterday |
| beş yıl için | per cinque anni | for five years |
örneğin;
I am sleeping for rest
Dinlenmek için uyuyorum
Sto dormendo per riposare
Di
| Akşam(leyin) | di sera | At evening |
| sabah(leyin) | di mattina | At morning |
örneğin;
I am sleeping since 10 in the morning
Sabah 10’dan beri uyuyorum
Sto dormendo dalle 10 di mattina
Su
| 10 yıldan fazla | su 10 anni | over 10 years |
| yaklaşık 20 | su venti | about twenty |
örneğin;
Ho dormito su di 5 ore.
5 saatten fazla uyudum
I sleep over 5 hours.
Fra/tra
| beş gün içinde | tra cinque giorni | in five days |
| iki yıl içinde | Tra due anni | In two years |
| Önce | avanti, prima di | before |
| sonra | dopo | after |
örneğin;
Tra due anni andrò in pensione.
İki yıl içinde emekli olacağım.
Yön edatları,preposizini di direzione
a / da
Oturduğunuz yönü belirtmek için kullanılır. Eylemin ne yaptığını anlamını belirtir.
***Şehir, yer adları, yol tariflerinden önce
***Nesne ve isimden önce
***Durum için
***Özniteliği belirtmek için
***Nedeni, koşulu belirtmek
Genelde
Genellikle ‘a’ fiillerin ilk formu ile kullanılır ve şehirlerin isimleri ve ada isimleri ile kullanılır.
Mevsimler, aylar, saatler, haftanın haftaları.
a : karşı/içinde/üzerinde/üstünde
örneğin;
I go to school.
Okula gidiyorum.
Vado a scuola
a : at/üzerinde,..da
Dolaylı nesne
Sono a scuola
Ben okuldayım
I’m at school
da : -den beri-by/kadar-için,beri/since( şehir/ülke/kişisel isimler)den önce
örneğin;
veniamo dall’Italia.
we are coming from İtaly.
İtalya’dan geliyoruz.
They come from China.
Çin’den geliyorlar.
Vengono dalla cina.
Yer edatları
a(için) / in(içinde) / su(üzerinde)
A
| okulda | a scuola | At school |
| italya’da | a italy | İn İtaly |
| sola | a sinistra | To the left |
| doğu | a est | doğu |
örneğin;
My sun is at school
Oğlum okulda
İl mio sole é a scuola
İn
| Çorbada | in zuppa | in soup |
| Ay’da | in luna | in the moon |
| kitapta | nel(in+il) libro | in the book |
| parkta | nel parco | in the park |
| japonya’da | in Giappone | in japan |
örneğin;
There is a book in the box.
Kutuda bir kitap var.
C’è un libro nella scatola.
Su
| Çatıda | sul teto | on the roof |
| sokakta | sulla strada | on the road |
| masada | sul tavolo | on the table |
| otobüste | sull’autobus | on the bus |
örneğin;
I ride my bike on the road.
Bisikletimi yolda sürüyorum.
Vado in bicicletta sulla strada.
L’uccello è sopra il gatto.
The bird is above the cat.
Kuş kedinin üstünde.
The pear is in front of the watermelon.
Armut karpuzun önünde.
La pera è davanti all’anguria.
Il gatto è sotto l’uccello.
The cat is under the bird.
Kedi kuşun altında.
The key is between the watermelon and pear
Anahtar karpuz ve armut arasındadır.
La chiave è fra l’anguria e la pera
The key is near the watermelon
Anahtar karpuzun yanında
La chiave è vicino all’anguria
The house is far from them.
Ev onlardan uzakta.
La casa è lontana da loro.
yıl/yüzyıl belirtmek için,
–in
İtalyanca edatlar ‘ın diğer kullanım yerleri;
İtalyanca edatlar da genellikle ‘in’ edatı ulus, devlet, bölge ya da
-eria ile biten kelimelerle kullanılır.
‘in’ -at/to/by/in..
‘in’ -de,da/-e doğru/yoluyla/-de ,-da,içinde.
in + il :nel
banca(banka),albergo(otel),cittá(şehir)…
örneğin;
I am in the bank.
Ben bankadayım.
Sono in banca.
Birinin hareketini veya yerini (şehir, yer) belirtmek için:
örneğin;
I am leaving in İtaly.
İtalya’dan gidiyorum.
Parto in İtaly.
Zamanı açıklamak için: saat-gün-yıdan önce …
örneğin;
I born at 1936
Ben 1936’da doğdum
Sono nato nel 1936
Durumu belirtmek için: isim / nesne / sıfattan önce
örneğin;
He is very successful in physics.
Fizikte çok başarılı.
Ha un grande successo in fisica.
di
‘di’ (of,to,for,in,than…)
‘di’(-nin,-den,göre,-karşı,içinde…)
Bir şeyin kökenini belirtmek için(…dan yapılmış..)
Den önce kullanılır : nesne/şehir/ülke
örneğin;
This table is made of stone.
Bu masa taştan yapılmıştır.
Questo tavolo è realizzato di pietra
That woman is from China
O kadın Çin’den(çinli)
Quella donna é di cina.
İtalyanca edatlar da ‘di’ Bir şeyin parçasını belirtmek için Aitlik duygusu verir.
örneğin;
Ho dato il cibo del gatto.
I gave the cat’s food.
Kedinin yemeğini verdim.
Ho dato un regalo alla madre del mio amico.
I gave a gift to my friend’s mother.
Arkadaşımın annesine bir hediye verdim.
this dog is Jane’s……
Bu köpek Jane’in ……
questo cane é di Jane
karşılaştırma
Karşılaştırmak, Konu, tamamlayıcı, yüklem
2. nesne/isim den sonra
örneğin;
Questa macchina è costosa della tua
This car is expensive than yours
Bu araba seninkinden pahalı
My friend is taller than me
Arkadaşım benden daha uzun
İl mio amico é piú alto di me.
Bir eylemin nedenini belirtmek için
İsimlerden önce
örneğin;
She fainted because of the fatigue.
Yorgunluk yüzünden bayıldı.
é svenuta a causa della stanchezza.
Di+isim/fiil/sıfat
Ella é venuto a casa di stanco
She came home tired.
Eve yorgun geldi.
Tanımlarda
| Kimya Bölümü | Dipartimento di chimica | Chemistry department, |
da
‘da’ (at/by/from/to)
Nesne,isim,şehir ve ülke isimlerinden önce =_dan,-den beri…
örneğin;
I am coming from İtaly
Ben italya’dan geliyorum
Vengo da İtalia
amaç
örneğin;
A good movie to watch
İzlemek için iyi bir film
un buon film da guardere
con
‘con’(with/by/to/in/on)
‘con’(ile,-den,de,içinde..
Kim ve ne ile bir eylem yapılır.
örneğin;
I am playing volleyball with my friends.
Arkadaşlarımla voleybol oynuyorum.
Sto giocando a pallavolo con i miei amici.
Aracı belirtmek için
Araç isimlerinden önce
örneğin;
He arrived at the home with bus.
Eve otobüsle geldi.
Sono arrivato a casa con l’autobus.
Durumu belirtmek için.
isimlerden önce
örneğin;
Walk with silence
Sessizlikle yürüyün
Cammina con il silenzio
Önce: nesne / kişisel isimler
I always go for shopping with George
Ben her zaman George ile alışverişe giderim
Vado sempre a fare shopping con George
nitelemek için
sıfatlardan önce
örneğin;
He gave me with an unhappy face..
Bana mutsuz bir yüzle verdi.
Mi ha dato con una faccia infelice.
My friend is coming with blonde lady.
Arkadaşım sarışın bayanla geliyor.
İl mio amico stanarrivando con bionda signora.
My mother is making a white cake with red fruits.
Annem kırmızı meyvelerle beyaz bir pasta yapıyor.
Mia madre sta facendo una torta bianca con rossi frutti.
A
‘A’(/to/in/at/from)
‘A’(göre,karşı,-e doğru,-ye
İsim ve nesneden önce: kime veya hangi eyleme yönlendirdiği..
örneğin;
Now I am going to shopping.
Şimdi alışverişe gidiyorum.
Ora vado a fare shopping.
He arrived at thehome.
Eve geldi.
È arrivato a casa.
bir yerin nerede olduğunu belirtmek için,
şehir/lokasyon ve yön adından sonra ..
örneğin;
The police station is near the cinema.
Polis karakolu sinemanın yanında
La stazione di polizia è vicino al cinema.
Dolaylı konuşma
isimleren önce
örneğin;
Always be quiet in this section.
Bu bölümde daima sessiz olun.
Stai sempre calmo a questa sezione.
zamanı belirtmek için
saat/gün/dakika.dan önce
örneğin;
I came to İtaly at 10 o’clock
Saat 10’da italya’ya geldim
Sono venuto in Italia alle 10 in punto
Per
Per- for/to/by/about/over
per-için,-den-de-yaklaşık,üzerinde
Şehirden ve yer isimlerinden önce: Bir yöne işaret etmek/Bir yerden başka bir yere giderken
örneğin;
Sta andare in vacanza per mare.
He is going on vacation by the seaside.
Deniz kenarında tatile gidiyor.
Zaman ve sürekliliği belirtmek
yıl / gün / ay ..ince kullanılır.
örneğin;
I worked for 10 years in Japan
Japonya’da 10 yıl çalıştım
Ho lavorato per 10 anni in Giappone.
Nedenini belirtmek için
isimlerden önce
örneğin;
I couldn’t come about the traffic
Trafikten gelemedim
Non potrei venire per il traffico.
Questo pane è per mio amico
This bread is for my friend.
Bu ekmek arkadaşım için.
Fiyat veya ölçü belirtirken
rakamlardan önce
örneğin;
He bought the car for 20.000 dolar.
Arabayı 20.000 dolar karşılığında aldı.
Ha comprato l’auto per 20.000 dolar.
Amaç belirtmek için
Fiillerden önce
örneğin;
I came early for rest
Dinlenmek için erken geldim
Sono venuto presto per riposare.
Per+stare : birşeyler yapmak için
Su
Su-on/up/on top of/above
Su-üzerinde,üstünde
Pozisyonu gösterir
Önce:İsim/nesne/yer
örneğin;
The cat is on the chair
Kedi sandalyenin Üzerinde
İl gatto é sulla sedia.
İ ragazzi sono sul tavolo
Boys are on the table
Çocuklar masanın üstünde
Konu : konuşulan…
She is professional about physics
Fizik konusunda profesyonel
Lei é professionale sulla fisica.
Değerini belirtirken..
örneğin;
é su 20 dollari
İt is about 20 dollars
Yaklaşık 20 dolar
Fra/Tra
‘Fra-tra’-between/among/within/in
‘Fra-tra’-arasında,arasına,içinde
Lokasyonu belirtirken:diğerleri arasında..
örneğin;
Our home is among two parks.
Evimiz iki parkın arasında.
La nostra casa é tra due parchi.
İl gatto é fra due finestre
The cat is between two windows.
Kedi iki pencere arasında.
La pen é tra i libri
The pen is among the books.
Kalem kitaplar arasında.
zaman
Önce:gün/ay/saat
örneğin;
I’ll be back in eight months.
8 ay sonra dönerim.
Torno fra otto mesi
Bir şeyin ait olan parçasını belirtirken
isimlerden önce
örneğin;
She is the best in my friends
O arkadaşlarımın en iyisi
Lei é la migliore tra i miei amici.
bazı kişiler arasındaki ilişkiyi anlatırken..
örneğin;
C’é qualcosa di sbagliato tra George e Linda.
There is something wrong between George and Linda.
George ve Linda arasında bir sorun var.
Eylemin sebebini açıklarken..
Everyday I am running between school and home
Her gün okul ve ev arasında koşuyorum
Sto correndo ogni giorno tra scuola e casa.
by(içinde,tarafından): entro
except (dışında): eccetto
without (olmadan..): senza
until (-a kadar..): fino a
after (sonra) : dopo
before (önce): prima di
during (boyunca,sırasında..): durante