Japonca şimdiki zaman~te imasu
Devam eden eylemler
progressive tense
şimdiki zaman~te imasu :İngilizce’deki …ing formu.Yani ‘progressive tense’ olarak kullanılır. İngilizce’de bunu fiilin sonuna gelen ‘ing’ ekiyle Türkçe’de de ‘yor’ ekiyle yaparız.
“〜ています (te imasu)” yapısı, Japonca’da şu an devam etmekte olan bir eylemi ifade eder. Bu yapı, “te form”un (〜て) şimdiki zamanın yüklemindeki hâlidir ve “-ます (-masu)” şimdiki zamanının olumlu, lütfen kipi olarak kullanılır.
Örnekler:
- 食べています (tabete imasu) – Yemek yiyorum / Yemek yiyor.
- 読んでいます (nonde imasu) – Okuyorum / Okuyor.
Bu yapı, eylemin şu an yapılmakta olduğunu belirtir.
Şimdiki zaman olumlu
Watashi no otokonoko wa ima nete iru.
Oğlum şimdi uyuyor.
Watashi wa muzu o nonde imasu.
Su içiyorum.
Şimdiki zaman olumsuz
Te-form+imasen(kibar)
Te-form+iru
Su içmiyorum.
Watashi wa mizu o nonde imasen.
Geçmiş olumsuz
te-form imasen deshita
Su içmedim.
Watashi wa mizu o nonde imasen deshita.
- Bu form ile alışkanlığımızdan bahsedebiliriz.
Örneğin , hergün eve geldiğimizde yaptığımız birşeyden bahsederken,
# Evde olduğumda,herzaman kitap okurum.
watashi wa ie ni iru toki , itsumo hon o yonde imasu
Bulunduğumuz anda olmuş bir olayın sonucu olan bir durumu anlatırken;
Örneğin , halihazırda çalıştığımız yerden bahsederken,
# Ben Belediye’de çalışıyorum.
Watashi wa jichitai de hataraite imasu.
# Ben hastane’de çalışıyorum.
Watashi wa byōin de hataraite imasu.
Bir eylem sonucu gerçekleşen bir durum devam ediyorsa kullanılır.
O zaten geldi(o zaten burada)
Kare wa sudeni kite imasu
İsim + ga + ~ te imasu
İsim + wa + ~ te imasu
Anlık hareket ve eylemi açıklarız.
Diyeceksiniz ki bir şeyleri anlatmak istemek bu kadar mı karışık olur… Ama Japonlar çok nazik insanlar olduklarından konuşmaları da bir o kadar özenli …
Öğrendiğimiz gibi şimdiki zaman~te imasu , bu üstteki kalıp da şimdiki zamanla ilgili
örneğin; Konuştuğunuz anda olmayan bir şey oldu ve gördünüz an itibariyle gözünüzün önünde olduğunu düşünün,
lambalar sönüktü = yanmaya başladı
yağmur yağıyordu = durdu…gibi
# içmek = nomu のむ
Su önünüzde daha içmediniz = nomimasu
İçiyorsunuz = nonde imasu ( içiyorum )
içtiniz bitti = nomimashita ( içtim )
Watashi ga mizu o nonde imasu
Su içiyorum. # burada ga ile içmenin önemine değiniyoruz.
İsim + wa + ~te imasu
wa’ ile : ne içiyoruz , o önemli ! Yani içtiğimiz şey ne?
watashi wa mizu o nonde imasu
su içiyorum.( ne içiyoruz daha da berraklaştıralım.
watashi wa mizu no garasu o nonde imasu.
Ben bardak su içiyorum.
~te shimaimashita
Yaptığımız bir şeyde pişman olmak ve tamiri olmayan bir duruma girmek…
Bir şeyi yaptık ve artık geri dönülemez.
Elbise alıyorum.
Atarashi doresu o katte imasu
Elbiseyi aldım.
atarashi doresu o kaimashita.
Elbiseyi aldım ama kaybettim.
Atarashi doresu o nakushite shimaimashita.( artık geri dönüşü yok , kaç para verdim ..elbisemi kaybettim..anlamında )
Kare wa sudeni kite imasu.
Biliyor musun?
Shitte imasu ka
Bilmiyormusun?
Shirimasen ka.
Gittiği yeri biliyormusun?
Kare wa doko ni itta no ka shitte imasu ka
Te form
Bu ek farklıdır fiile alınan bir ektir. Japonca’da “te form” (〜て形, te-kei), bir fiilin belirli bir gramer yapılarıyla kullanıldığında alır. Bu yapı, farklı eylemleri birleştirmek, bağlamak veya bir eylemi başlatmak için kullanılır. Ayrıca, bazı dilbilgisi yapılarına (örneğin, bağlaçlar, ricalar, izin istemeler) da temel oluşturur.
Te form, fiil köküne “-te” eklenerek oluşturulur. Ancak, bazı düzensiz fiillerde bu kuralın farklı uygulamaları vardır.
Örnekler:
- 食べる (taberu) – Yemek
- 食べて (tabete) – Ye / Yiyerek
- 食べています (tabeteimasu) – Yiyor
- 行く (iku) – Gitmek
- 行って (itte) – Git / Giderek
- 行っています (itteimasu) – Gidiyor
- 見る (miru) – Görmek / Bakmak
- 見て (mite) – Gör / Bakarak
- 見ています (miteimasu) – Görüyor / Bakıyor
- 来る (kuru) – Gel
- 来て (kite) – Gel / Gelerek
- 来ています (kiteimasu) – Geliyor
- する (suru) – Yapmak
- して (shite) – Yap / Yaparak
- しています (shiteimasu) – Yapıyor
- くる (kuru) – Gel
- きて (kite) – Gel / Gelerek
- きています (kiteimasu) – Geliyor
Bu örnekler, te formun bazı fiillerde nasıl oluşturulduğunu göstermektedir. Unutma ki, bazı düzensiz fiillerde farklı te formları kullanılır. Bu nedenle, öğrenirken özellikle düzensiz fiillerin te formlarını da incelemek önemlidir. Ayrıntılı açıklama…