Japonca fiil-te çekimi

Japonca fiil-te çekimi


Japonca fiil-te çekimi Fiil formlarındandır.
Bir zamanı belirtmez.(~te imasu hariç)

Bir sürü de kullanım şekli vardır.

rica etmek, emir bildirmek,talimat vermek…Türkçe’de de olduğu gibi rica cümlelerinde lütfen kullanılır.

Bak,iç,ye! ..gibi emir şeklindeki ifadelere ‘lütfen’ koyarsak : istek-rica olur.

Lütfen iç,lütfen ye,lütfen bak.

1. grup fiiller   –        masu

Mu-nu-buson ekler düşer ve yerine nde gelir.
ku-guku düşer ite, gu düşer ide gelir.
tsu, ru, utsu, ru, u düşer tte gelir.
Susu düşer shite gelir.

 

2. grup fiiller   

2. grup fiillereru,iru Ru+Te
taberuRu+tabete

3. grup fiiller  

3. grup fiillersuru
Kuru
=Shitekite
1.grup
Kausatın almakkatte
İusöylemekitte
İkugitmekİtte
KakuyazmakKaite
ArukuyürümekAruite
isoguacele etmekisoide
matsu
hanasu
beklemek
konuşmak
Matte
Hanashite
yobuçağırmakYonde
shinuölmekShinde
warukırmakWatte
susumu
Nomu
Yomu
ilerlemek
içmek
okumak
Susunde
Nonde
Yonde
2.grup
Taberu
Hashiru
yemek
koşmak
Tabete
Hashitte
3.grup
Suru
Kuru
yapmak
gelmek
Shite
Kite

Te-form


Japonca fiil-te çekimi : tüm fiiller bir zamanı göstermezler.Bir zamanı belirtmeleri için başka fiillerle birleşirler.
Bulunduğumuz anda ne yaptığımızı anlatırken bu Formu kullanırız.Önceden de dediğim gibi başka fiillerle birleşirler. -iru -imasu ,shimau…ile birleşirler.


-iru ile birlikte


Yapıyorum anlamındadır.
 
Bir şeyin bittiğinden ya da üzücü birşeyden bahsederken kullanılır.
# Watashi wa choshoku o tabete imasu.
Ben kahvaltımı yiyiyorum.
# Ben tenis oynuyorum.
Watashi wa tenisu o shite imasu.
 
İki cümleyi birleştirir ve cümlelerin arasında devam eden bir olay vardır.
#  Uyandım ve kahvaltımı yaptım.
Watashi wa okite choshoku o tusukutta.


Mo ii desu ka ‘ ile birleşirse : bir şey yapmak için izin alırken kullanılır.
#  Pencereyi kapatabilirmiyim?
Mado o simetri mo i desu ka.


Ben kitap okudum ve uyudum.
Watashi wa hon o yonde,nemashita.


Watashi wa eiga o tabete,mimasu.
Ben yemek yiyip film izleyeceğim.Bağlaç görevi yapan ki


Fiil -te form cümleleri


Fiil-te,fiil-te

Cümleler arası sıralanmış bir ilişki kurar. Cümlenin hangi zamanla ilişik olduğu ise son cümlenin zamanına bağlıdır.
 

Ben kitap okudum ve uyudum.
Watashi wa hon o yonde,nemashita.

Ben yemek yiyip film izleyeceğim.
Watashi wa eiga o tabete,mimasu.


Bağlaç görevi yapan kip

İ-sıfatları-te formu


 
Bu formda sıfatın te-formu iki cümleyi ( ve) anlamında birbirine bağlar.

Sıfat(-)i+kute


Bu kız güzel.
Kono shoujo wa utsukushidesu.(utsukushikute)
Bu kız akıllı.
Kono shoujo wa kashikoi desu.(kashikokute)
Şimdi bu iki cümleyi sıfatın birinin te-formu ile birleştirelim.
Bu kız akıllı ve güzel.
Kono shoujo wa kashikokute utsukushi desu

Na-sıfatları /isim ile -te form

İsim/na-sıfat+de ..


İki cümleyi birleştirirken birinci cümlede desu’dan önce isim veya na-sıfatı var ise, desu ‘de’ olarak değişir.Bu park sessiz ve temiz
 

Kono kouen wa shizuka de ,seiketsu desu.
Kenkou na : sağlıklı
Suteki na : çok güzel,mükemmel
 
Bu kedi çok güzel ve sağlıklı.
Neko wa sutekide, kenkou desu.

Bu kedi sağlıklı ve bu köpek de sağlıklı.
Kono neko wa kenkoude,konu inu wa kenkou desu.

 
# Cümleler arasında çelişki varsa ‘ga’ kullanılır.


 

Japonca fiil-te çekimi

Bu kedi pis ama sağlıklı
Kono neko wa kitanai desu ga,kenkou desu


Günlük rutinden bahsederken


İki cümleyi birleştirirken birinci cümlede desu’dan önce isim veya na-sıfatı var ise, desu ‘de’ olarak değişir.
 

I Wake up at six
Saat altıda kalkarım.
Rokuji ni okiru
 
That ı eat my breakfast
Sonra kahvaltımı yerim.
Asagohan wo taberu
 
Watashi wa Mainichi miruku o nonde imasu.
Ben hergün süt içiyorum.
 
Duş alırım
Shawa wo abiru
Rokuji ni okite asagohan wo tabete shawa wo abiru

 
Fakat dediğimiz gibi : Japonca fiil-te çekimi herhangi bir Zaman’ı belirtmez.
Burda normal geçmiş olmayan bir Zaman kullanılmış abiru.
Dolayısıyla bir öncekilerde aynı Zaman’ı anlatıyor demektir.Bu cümleleri önemli birine anlatmak için kibar forma çevirmek gerekir.


Abiru (grup 2) ru gider+ masu gelir.abimasu
Böylece bütün cümleler kibar olmuştur.
Geçmiş Zaman’dan bahsedeceksem; abiru : abimashita
Bir gün önce ne yaptığın bahsedeceksem; abiru; abita (ta form)

To Read a book and to go to bed
Hon wo yomu(yonde) neru(nemashita)


Cümleleri birleştirirken


İki tane ismi birleştirmek için ‘ve’ kullanırız. Peki iki fiili birleştirmek için ne yaparız. Te-formu kullanırız.
Japonca da cümleleri birleştirmek için virgül yada başka bir ayraç yok.
Rokuji ni okite asagohan wo tabete shawa wo abiru.
Saat 6’da kalktım ve kahvaltı yaptım ve duş aldım.
 


Geçmiş olmayan-kibar


Abiru (grup 2) ru gider+ masu gelir.

 
Böylece bütün cümleler kibar olmuştur.
Rokuji ni okite asagohan wo tabete shawa wo abimasu.
Saat 6’da kalkıp kahvaltı yapıp ve duş alırım.
 

Geçmiş -kibar

abiru : abimashita olur.

Geçmiş -kibar olmayan

abiru : abita olur.(-ta form)


Birisi için birşey yapmak/to make someone…stg.


 
Japonca fiil-te çekimi kullanılır.
 

MR lato helped to my brother.
Mr lato küçük kardeşime yardım etti
Lato-san ga ototo tetsudatte kreta
 
Benim küçük kardeşim arkadaşlarını bekledi.
Ototo ga tomodachi o matte ageta.
 
Ben küçük kardeşime yardım ettim.
Watashi ga ototo o tetsudatte ageta.

İstekde/ricada bulunmak :lütfen…/kudasai

~te kudasai


Türkçe’de de olduğu gibi rica cümlelerinde lütfen kullanılır.
Bak,iç,ye! ..gibi emir şeklindeki ifadelere ‘lütfen’ koyarsak : istek-rica olur.
Lütfen iç,lütfen ye,lütfen bak.

Fiil+te+kudasaiTe-form+kudasai (kuremasu ka:yapabilir misin lütfen?)
Sade biçimi : ~te kure(sadece erkekler tarafından kullanılır)

Kēki o tsukutte kudasai.
Bir kek yap lütfen.
 
Pasta lezzetli,lütfen ye.
Kēki wa oishīdesu,sore o tabete kudasai
 
Telefonumu bul lütfen
Denwa o mitsukete kudasai.
 
Tabete kuremasu ka
Yiyebilir misin lütfen?
 
Nonde kuremasu ka
İçebilir misin lütfen?

~te kure + ro itte imashita


Birisinin konuştuğu kişiye anlattıklarını bir üçüncü kişiye aktarımı…
A – B ye aktarıyor.
B – C ye aktarıyor.
 
Kare wa totemo shiawaseda kure to itte imashita
Çok mutlu olduğunu söyledi.

 
Kare wa totemo ikatte kure to itte imashita.
Çok kızdığını söyledi.
 
sochira : koko
ikimasu : kuru gibi…bazı kelimeler verilen mesaja göre  değişebiliyor.
 
 


~te kudasaimasen ka


Bu form ~tekudasai  kalıbından daha kibardır.

Anata wa watashi o kēki ni shite kudasaimasen ka
Lütfen bana kek yapar mısın?

Emir cümleleri ve -te formu


Te-form (tek başına ) emir ifade eder.

Nonde! : iç!İstek bildirmek için,talimat vermek için…
Te-form+kudasai (kuremasu ka:yapabilir misin lütfen?)

Tabete kuremasu ka
Yiyebilir misin lütfen?
Nonde kuremasu ka
İçebilir misin lütfen?


İzin istemek


Te form+mo iidesu ka

Gelmek:kuru
Kuru te-form:kite
# Gelebilir miyim?
Kitemo iidesu ka.
# Hai,ii desu
Evet,yapabilirsin.
# Hai,dôzo
Tamam.
# İie,ikemasen.
Hayır yapamazsın
# İie,chotto
Hayır,sevmedim.
# Anata to kitemo iidesu ka
Seninle gelebilir miyim?


Gündelik konuşmalar


Fiil Te form +ii

# Eiga ni itte ii?
Sinema’ya gidebilir miyim?

too…to

çok…için

Sıfatın te-formu +verb 

# Kanojo wa taidada
O çok tembel


neden-sonuç


Bu sefer ‘ve’ yerine ‘bu yüzden ‘ anlamı verir.
1.cümle 2.cümleyi anlatmaktadır.

# Çalışıyorum, seninle olamam.
Watashi wa hataraite, watashi wa anata to ja nai kimasu..
 
 



Bir Cevap Yazın