Şart kipi
Conditional mood
İtalyanca şart kipi olarak adlandırılan bir dil bilgisi kategorisi yoktur. Bunun yerine, “şart cümleleri” adı verilen ifadeler kullanılır.
İtalyanca’da şart cümleleri, “se” kelimesi ile başlar ve “se” kelimesinden sonra gelen fiil, şartın gerçekleşip gerçekleşmediğine bağlı olarak değişir.
Eğer şart gerçekleşirse ;
“eğer” ifadesi gerçeklikle uyumludur. şart cümlesinde kullanılan fiil “indicativo” yani gerçek zaman kipiyle kullanılır. Örneğin:
Se vado al supermercato, compro del pane.
Eğer markete gidersem, ekmek alırım.
Ancak, eğer şart gerçekleşmezse
yani, “eğer” ifadesi gerçeklikle uyumsuzdur. şart cümlesinde kullanılan fiil “congiuntivo” yani belirsiz zaman kipiyle kullanılır. Örneğin:
Se avessi più soldi, comprerei una macchina nuova.
Eğer daha fazla param olsaydı, yeni bir araba alırdım.
Burada, “avessi” fiili, gerçekleşmesi mümkün olmayan bir şarta işaret eder, bu yüzden “congiuntivo” kipi kullanılmıştır.
İtalyanca’da “conditional mood” olarak bilinen dilbilgisi kategorisi, bir şartın gerçekleşme olasılığına bağlı olarak belirli bir eylemin gerçekleşebileceğini veya gerçekleşemeyeceğini ifade eder.
İngilizce’deki “would”, “could”, “should” gibi kelimeler ile ifade edilen anlam İtalyanca’da “condizionale” olarak ifade edilir.
İtalyanca’da “condizionale” kipi, “io”, “tu”, “lui/lei/Lei”, “noi”, “voi”, “loro/Loro” gibi kişi ve sayılara özel ekler alır. Fiillerin “condizionale” çekimleri, genellikle infinitive fiil köklerine “-are”, “-ere”, “-ire” eklerinin yerine “-erei”, “-eresti”, “-erebbe” vb. eklerle oluşturulur.
| Şahıs / Fiil | -are Fiilleri | -ere Fiilleri | -ire Fiilleri |
|---|---|---|---|
| Io | -ei | -ei | -ei |
| Tu | -esti | -esti | -esti |
| Lui / Lei | ebbe | -ebbe | -ebbe |
| Noi | -emmo | -emmo | -emmo |
| Voi | -este | -este | -este |
| Loro | -ebbero | -ebbero | -ebbero |
Bu tablo, her bir fiil grubundaki düzenli fiiller için geçerlidir. Düzensiz fiillerin çekimleri ise farklı olabilir.
Örnek olarak:
Io comprerei una casa se avessi abbastanza soldi.
Eğer yeterli param olsaydı, bir ev satın alırdım.
Se potessi, andrei in vacanza.
Eğer gidebilseydim, tatil yapardım.
Loro studierebbero di più se avessero un esame importante.
Eğer önemli bir sınavları olsaydı, daha fazla çalışırlardı.
Burada, “condizionale” kipiyle kullanılan fiiller, gerçekleşme olasılığı düşük olan şartlara işaret eder. Bu nedenle, “condizionale” kipi, “şart cümleleri” gibi kullanılır ve bir şeyin gerçekleşebilirliğini veya gerçekleşemeyebilirliğini ifade eder.
1.Bölüm: protasi (se) durumu
2.Bölüm: apodosi (sonuç)
bu iki cümle: ‘eğer’ ‘se’ ile bağlanır.
Gerçeği bildirmek için
Se(eğer)+fiil(haber kipi)+nesne,fiil(haber,şart,emir kipi)+nesne
İf you read that book (present),I will buy you another one(future)
Bu kitabı okursanız, size başka bir tane (gelecek) alırım
Se leggi quel libro,ti comprerò un altro.
O kitabı okursan (şu an), sana bir tane daha alırdım (şart).
İf you read that book (present),I would buy you another one
Se leggi quel libro (presente), te ne comprerei un altro
Se hai lavorato,supererai l’esame
İf you have worked,you will pass the exam.
Çalıştıysan, sınavı geçeceksin.
Olasılığı bildirir
Se+fiil(imperfetto dilek )+nesne,özne+nesne(şart-şimdiki)+nesne
İtalyanca şart kipi 1. Bölümü olan “Se” den sonraki zaman periyodu geçmiş zaman ise: anlam şimdiki zamandır çünkü hala olasılık vardır.
İf you read this book,you would learn the history
Bu kitabı okursanız, tarihi öğrenirsiniz
Se leggessi questo libro , tu impareresti la storia
İf ı rang the bell,my mother would wake up.
Zili çalarsam, annem uyanırdı.
Se suonassi la campanella,mia madre desterebbe.
Gerçek dışı durumları bildirir.
Şimdiki zaman
Se+fiil(imperfetto dilek)+nesne,fiil(şimdiki şart)+nesne
Se avessi una macchina,non camminerei
If ı had a car,ı would not walk.
Arabam olsaydı yürümeyecektim.
If I had so much money , I would help everyone.
Çok fazla param olsaydı herkese yardım ederdim.
Se avessi tanti soldi , aiuterei tutti.
Gerçek dışı durumları bildir.
Geçmiş zaman
Se+fiil(trapassato dilek),fiil(passato şart)+nesne
Se tu fossi venuto , vedresti l’obiettivo
İf you had come,you would see the goal.
Gelmiş olsaydın, golü görecektin.
If I had more time, I would read more books.
Daha fazla vaktim olsaydı, daha fazla kitap okurdum.
Se avessi più tempo, leggerei più libri.
If you studied harder, you would pass the exam.
Daha sıkı çalışırsan, sınavı geçersin.
Se studiassi di più, passerei l’esame.
If it rains tomorrow, I will stay at home.
Yarın yağmur yağarsa, evde kalacağım.
Se piove domani, resterò a casa.