Emir kipi
İspanyolca emir kipi diğer diller ile aynı şekilde ifade ediliyor. Kullanımına sırasıyla tabloda bakabiliriz.
KİP
Yapılması ve emredilen eylemi ifade eden kip
ZAMAN
Sadece şimdiki zamanda: Sadece tekil-çoğul ikinci şahıslar (sen ve siz)
Dilek kipi :öteki şahıslar
ŞAHIS
Sen İçin : şimdiki zaman 3. Tekil şahıs kullanılıyor
2. Çoğul şahıs : fiilin köküne +1.2.3. Fiillere göre : -ad,-ed,-id ekleniyor
EDAT
Bazen a edatı ile kullanılıyor
Olumlu Emirler:
| Tu (Sen) | Vos (Sen – Arjantin’de kullanılır) | Usted (Siz – Höflice) | Nosotros/Nosotras (Biz) | Vosotros/Vosotras (Siz – İspanya’da kullanılır) | Ustedes (Siz – Çoğul) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| -ar | Habla (Konuş) | Hablá (Konuş) | Hable (Konuş) | Hablemos (Konuşalım) | Hablad (Konuşun) | Hablen (Konuşun) |
| -er | Come (Ye) | Comé (Ye) | Coma (Ye) | Comamos (Yiyelim) | Comed (Yiyin) | Coman (Yesinler) |
| -ir | Bebe (İç) | Bebé (İç) | Beba (İç) | Bebamos (İçelim) | Bebed (İçin) | Beban (İçsinler) |
Olumsuz Emirler:
| Tu (Sen) | Vos (Sen – Arjantin’de kullanılır) | Usted (Siz – Höflice) | Nosotros/Nosotras (Biz) | Vosotros/Vosotras (Siz – İspanya’da kullanılır) | Ustedes (Siz – Çoğul) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| -ar | No hables (Konuşma) | No hables (Konuşma) | No hable (Konuşma) | No hablemos (Konuşmayalım) | No habléis (Konuşmayın) | No hablen (Konuşmasın) |
| -er | No comas (Yeme) | No comas (Yeme) | No coma (Yeme) | No comamos (Yemeyelim) | No comáis (Yemeyin) | No coman (Yesinler) |
| -ir | No bebas (İçme) | No bebás (İçme) | No beba (İçme) | No bebamos (İçmeyelim) | No bebáis (İçmeyin) | No beban (İçsinler) |
Bu tabloda, -ar, -er ve -ir fiil gruplarına ait olumlu ve olumsuz emirlerin farklı kişilere göre nasıl oluşturulacağını bulabilirsiniz. Özellikle “tu” (sen) ve “usted” (siz – höflice) formları arasındaki farklara dikkat edin. “Vos” formu Arjantin’de yaygın olarak kullanılırken, “vosotros” formu İspanya’da kullanılır.
Aşağıdaki tabloda, “hablar” (konuşmak), “comer” (yemek) ve “escribir” (yazmak) fiillerine göre “tú” (sen) için olumlu ve olumsuz emirler verilmiştir.
Olumlu Emirler:
| Fiil (Infinitivo) | Tú (Sen) Olumlu Emir |
|---|---|
| hablar (konuşmak) | Habla (Konuş) |
| comer (yemek) | Come (Ye) |
| escribir (yazmak) | Escribe (Yaz) |
Olumsuz Emirler:
| Fiil (Infinitivo) | Tú (Sen) Olumsuz Emir |
|---|---|
| hablar (konuşmak) | No hables (Konuşma) |
| comer (yemek) | No comas (Yeme) |
| escribir (yazmak) | No escribas (Yazma) |
| Tú olumlu | Tú olumsuz | |
|---|---|---|
| Olmak (ser) | Tú sé | No seas |
| Çıkmak (salir) | Tú sal | No salgas |
| Koymak (poner) | Tú pon | No pongas |
| Yapmak (hacer) | Tú haz | No hagas |
| Gelmek (venir) | Tú ven | No vengas |
| Almak (tener) | Tú ten | No tengas |
| Söylemek (decir) | Tú di | No digas |
| Gitmek (ir) | Tú ve | No veas |
Yalan söyleme!
¡No mientas!
dont lie!
Dont make noise!
ses yapmayın!
no hagas ruido!
Olumlu emir kipine dönüşlü zamirler eklenir.
İspanyolca’da olumlu emir kipine dönüşlü zamirler (pronombres de objeto directo e indirecto) eklenebilir. Dönüşlü zamirler, bir cümlenin öznesi olan kişinin aynı zamanda eylemin doğrudan veya dolaylı hedefi olduğunu belirtir.
Aşağıda, dönüşlü zamirlerin olumlu emir kipine nasıl ekleneceği ile ilgili örnekler bulunmaktadır:
Me
Te
Se
Nos
Os
Se
- Dönüşlü Zamirler – Fiil Sonunda:
- me (beni) – Ejemplo: Abreme (Onu aç)
- te (seni) – Ejemplo: Cómetelo (Onu ye)
- se (onu/ona) – Ejemplo: Cómaselo (Onu/ona ye)
- nos (bizi) – Ejemplo: Abrámonoslo (Onu bize aç)
- os (sizi) – Ejemplo: Coméoslo (Onu siz ye)
- se (sizleri/onları) – Ejemplo: Cómanselo (Onu onlara/sizlere ye)
- Dönüşlü Zamirler – Fiilin Arasında:
- me (bana) – Ejemplo: Dímelo (Bana söyle)
- te (sana) – Ejemplo: Enséñamelo (Bana göster)
- se (onu/ona) – Ejemplo: Díselo (Ona/ona söyle)
- nos (bize) – Ejemplo: Dínoslo (Bize söyle)
- os (size) – Ejemplo: Díoslo (Size söyle)
- se (onlara/sizlere) – Ejemplo: Díselo (Onlara/sizlere söyle)
Bu örneklerde, dönüşlü zamirler, emir kipine eklenerek eylemin doğrudan veya dolaylı nesnesi olarak belirtilir. Bu şekilde, eylemin kimin veya neyin üzerinde gerçekleştiği daha açık bir şekilde ifade edilir.
Örneğin, “Onu aç” cümlesinde “onu” dönüşlü zamiri, eylemin doğrudan nesnesini temsil eder ve “abre” (aç) fiilinin sonuna eklenir. Bu şekilde, cümlenin anlamı netleşir.
Levantarse(vosotros)
Levantaos: kalk!
Levantate:kalksın!
Eğer olumlu ispanyolca emir kipi
‘ne : nesne zamiri eklenirse :
Öncelikle dolaylı daha sonra dolaysız nesne zamiri eklenir.
Onu bize al.
Lléva-nos-lo : llévanoslo
Buraya gelme!
Aqui no vengas!
Dont come here!
sen gel!
tú ven!
Onu buraya koyma!
¡No la pongas aquí!
Dışarı çıkma!
¡No salgas!
Dont go out!
Hacer : yapmak
Hazlo
yap hadi!
Ustedes hagan!
Onlar yapsın!
No se hagas!
yapma!
No la hagas!
dont!
yapma!
Poner : koymak
¡Ven y ponlo!
Gel ve koy!
Decir : söylemek
¡Déjalo!
O söylesin!
Let him!
Tener:almak
Ve y tómalo
git ve al!
go and get it!
İr:gitmek
no te vayas
gitme!
dont go!