İspanyolca fiil türleri

İspanyolca fiil türleri

Fiil türleri


İspanyolca fiil türleri ˆne göre sınıflandırılıyor.

1.geçişli fiiller
2.geçişsiz fiiller
3.zamir fiiller.
a.dönüşlü fiiller
b.karşılıklı fiiller


Geçişli fiiller


özne+fiil+nesne


İspanyolca fiil türleri içersindeki geçişli fiiller, bir konuyu veya nesneyi etkileyen fiillerdir. Bu fiiller, hem doğrudan nesne (objeto directo) hem de dolaylı nesne (objeto indirecto) alabilirler.

Fiil
Ayudaryardım etmek
Enseñaröğretmek
Darvermek
Decirsöylemek
Mostrargöstermek
Contaranlatmak
Prestarödünç vermek

Bu örneklerde, “ayudar” fiili yardım etmek anlamına gelirken, “enseñar” fiili öğretmek anlamına gelir. “Dar” fiili vermek, “decir” fiili söylemek, “mostrar” fiili göstermek, “contar” fiili anlatmak, “prestar” fiili ise ödünç vermek anlamına gelir. Her cümlede fiilin etkilediği doğrudan nesne ve gerekirse dolaylı nesne de belirtilmiştir.

Not: İspanyolca’da geçişli fiillerin kullanımında doğrudan nesnenin önünde genellikle “a” edatı kullanılır. Dolaylı nesne ise “le” veya “les” zamiriyle ifade edilir. Ancak dolaylı nesne üçüncü tekil veya çoğul şahıslara karşılık gelirse “le” yerine “se” kullanılır.

Ayudo a mi hermana.
Kardeşime yardım ediyorum.
Le enseño matemáticas a los niños.
Çocuklara matematik öğretiyorum.
Le doy un regalo a mi amigo.
Arkadaşıma bir hediye veriyorum.
Te digo la verdad.
Sana doğruyu söylüyorum.
Les muestro el camino.
Onlara yolu gösteriyorum.
Le cuento un secreto a mi hermana.
Kardeşime bir sır anlatıyorum.
Le presto mi libro a Juan.
Juan’a kitabımı ödünç veriyorum.

Bu örneklerde görüldüğü gibi, geçişli fiiller nesneyi etkileyen eylemleri ifade ederken “a” veya “para” gibi edatlarla birlikte kullanılabilir. Dolaylı nesne genellikle “a” ile belirtilirken, doğrudan nesne doğrudan fiilin etkilendiği konuyu veya nesneyi temsil eder.

Kullanımı

İspanyolca’da geçişli fiillerin kullanımı, nesneleri doğrudan etkiledikleri veya üzerlerinde bir eylem gerçekleştirdikleri durumları ifade etmek için kullanılır. Geçişli fiiller, doğrudan nesneye sahip olabilir ve dolaylı nesneyi veya edatları gerektirebilir ve İşte geçişli fiillerin kullanımıyla ilgili bazı örnekler:

  1. Comer (yemek yemek): Como una manzana. (Bir elma yiyorum.) – Burada “manzana” doğrudan nesnedir.
  2. Leer (okumak): Leo un libro interesante. (Ilginç bir kitap okuyorum.) – “libro” doğrudan nesnedir.
  3. Escribir (yazmak): Escribo una carta a mi amiga. (Arkadaşıma bir mektup yazıyorum.) – “carta” doğrudan nesnedir, “mi amiga” ise dolaylı nesnedir.
  4. Ver (vermek): Le doy un regalo a mi madre. (Annama bir hediye veriyorum.) – “regalo” doğrudan nesnedir, “mi madre” ise dolaylı nesnedir.
  5. Llevar (götürmek): Llevo a mis hijos a la escuela. (Çocuklarımı okula götürüyorum.) – “hijos” doğrudan nesnedir, “la escuela” ise dolaylı nesnedir.
  6. Enseñar (öğretmek): Le enseño a mi alumno matemáticas. (Öğrencime matematik öğretiyorum.) – “mi alumno” doğrudan nesnedir.

Geçişli fiillerin kullanımında, doğrudan ve dolaylı nesnelerin uygun bir şekilde belirtilmesi önemlidir. Bu şekilde, geçişli fiillerin doğru kullanımıyla İspanyolca’da anlamlı ve doğru ifadeler oluşturabilirsiniz.


İtalyanca ders 17, İspanyolca fiil türleri

Resim çiziyorum.
Dibujo
Resim çiziyor.
Dibuja (neyi çiziyor? Resim.
Onu çizdi..oldu.o zaman soralım neyi çizdi?cevap var.


Örneğin, Ben sahibim. Eksik bir cümle

Ingilizcedeki to have ,
I have a cat dediğimizde anlam kazandı.
Bir kedim var.
Tengo un gato.

Burada ‘gato’ düz tümleç oluyor.
‘ne’ ‘neyi’’kimi’ sorularına cevap verir.
Neyi var kedisi var.


Geçişsiz fiiller


İspanyolca fiil türleri/ geçişsiz fiiller, bir nesne veya dolaylı nesne gerektirmeyen fiillerdir.

  • nesne almıyor.
  • ‘neyi,kimi,onu..’ sorularına cevap yoksa

İşte bazı yaygın İspanyolca geçişsiz fiiller ve örnek cümleler:

Fiil
Dormiruyumak
Llegarvarmak, gelmek
Salirçıkmak
Hablarkonuşmak
Correrkoşmak
Estudiarders çalışmak
Bailardans etmek
Reírgülmek
Nadaryüzmek
Cantarşarkı söylemek

Duermo en mi cama.
Yatakta uyuyorum.
Llego tarde a la reunión.
Toplantıya geç kalıyorum.
Salgo con mis amigos esta noche.
Bu gece arkadaşlarımla dışarı çıkıyorum.
Hablo español e inglés.
İspanyolca ve İngilizce konuşuyorum.
Corro en el parque todas las mañanas.
Her sabah parkta koşarım.
Estudio para el examen.
Sınava çalışıyorum.
Bailo en la fiesta.
Partide dans ediyorum.
Me río de sus chistes.
Onun şakalarına gülüyorum.
Nado en la piscina.
Havuzda yüzüyorum.
Canto en el coro de la iglesia.
Kilise korosunda şarkı söylüyorum.

Bu örneklerde, geçişsiz fiillerin bir nesne veya dolaylı nesne gerektirmediği görülmektedir. Fiiller tek başlarına kullanılarak cümlede anlamını tamamlarlar.


o çiziyor
el dibuja
ee neyi çiziyor. Cevap yok…


Zamir fiiller


İspanyolca fiil türleri / zamir fiiller vurgusuz şahıs zamirleri ile kullanılıyor.

Me,te,se,nos,os


Dönüşlü fiiller


Geçişli fiiller özne ile nesne arasında ilişki kurar.
Hareketi yapan ve yöneldiği kişi aynıysa dönüşlü fiil olur.
​Bazı fiiller ,özne eylemi kendisi yapıyormuş gibi özne ile ilişkilendiriliyor. Fiil özneye döner.

İspanyolca fiil türleri / İspanyolca’da dönüşlü fiiller, fiilin yapısına eklenen “se” zamiri ile belirtilen ve eylemin doğrudan nesneye değil, özneye geri döndüğünü veya etkilediğini ifade eden fiillerdir. Dönüşlü fiillerin kullanımı, eylemin doğası ve anlamıyla ilgilidir. İşte bazı İspanyolca dönüşlü fiiller ve kullanımları:

  1. Levantarse: (Kalkmak) Özne kendini yukarıya kaldırır veya yataktan kalkar.
    • Me levanto temprano. (Erken kalkıyorum.)
  2. Llamarse: (Adı olmak) Öznenin kendisine bir isim vermek veya adlandırmak için kullanılır.
    • Me llamo María. (Adım María.)
  3. Sentarse: (Oturmak) Özne kendini bir yere oturtur.
    • Me siento en el sofá. (Kanepede oturuyorum.)
  4. Bañarse: (Yıkanmak) Özne kendini yıkar.
    • Me baño en la ducha. (Duşta yıkanıyorum.)
  5. Vestirse: (Giyinmek) Özne kendini giyinir.
    • Me visto rápidamente. (Hızlıca giyinirim.)
  6. Acostarse: (Yatmak) Özne kendini yatağa yatırır.
    • Me acuesto tarde. (Geç yatarım.)

Dönüşlü fiillerin kullanımı, anlamı ve bağlamıyla ilgili olarak değişebilir. Bu fiillerin çekimlenmesi, özneye, zamanlara ve şahıslara göre uyarlanır. İspanyolca’da daha fazla dönüşlü fiil bulunmaktadır, ancak bu örnekler yaygın olanlardır.


Mesela,
Yatırmak : acostar
Yatağa gitmek,yatmak : acostarse


Şahıs zamirlerinin vurgusuz halleri


Bu şahıs zamirleri : fiilden önce kullanılıyor.(bazen fiilin sonuna eklenebiliyor.(Emir kipinde kullanılıyor hatta zorunludur.)Şahıs zamirlerinin vurgusuz halleri.

İspanyolca’da kullanılan vurgusuz şahıs zamirleridir. Bu zamirler, fiilin önünde veya bazen fiilin sonuna eklenerek kullanılır. Aşağıda vurgusuz şahıs zamirlerinin kullanımları hakkında daha fazla bilgi verilmiştir:

  1. Fiilin önünde kullanım: Vurgusuz şahıs zamirleri, çoğunlukla fiilin hemen önünde yer alır ve öznenin kim veya ne olduğunu belirtir. Bu kullanım şekli, özneyi belirtmek ve cümleyi daha akıcı hale getirmek amacıyla kullanılır. Örneğin:
    • Voy al cine. (Ben sinemaya gidiyorum.)
    • Quiero comer. (Yemek istiyorum.)
  2. Fiilin sonunda kullanım: Bazı durumlarda, vurgusuz şahıs zamirleri fiilin sonuna eklenir. Bu durumlar genellikle emir kipi (imperativo) cümlelerinde veya bazı durumlar için zorunlu olan hallerdedir. Örneğin:
    • Hazlo ahora. (Şimdi yap.)
    • Dime la verdad. (Bana gerçeği söyle.)

Vurgusuz şahıs zamirlerinin kullanımı

İspanyolca cümlelerde özne belirtmek veya cümleyi akıcı hale getirmek için yaygın olarak kullanılır. Ancak bazı durumlarda, zamirlerin kullanımı zorunlu olabilir veya fiilin sonuna eklenmesi gerekebilir. Bu durumlar genellikle emir kipi ve bazı kalıplaşmış ifadelerde ortaya çıkar.

Dönüşlü fiiller ile kullanılan şahıs zamirleri
Me
Te
Se
Nos
os
Se

Dönüşlü fiiller, eylemin doğrudan etki aldığı ve aynı zamanda eylemi gerçekleştiren öznenin aynı olduğu durumları ifade eder. İspanyolca’da dönüşlü fiillerin kullanımında, öznenin şahıs zamiri olarak vurgusuz şahıs zamirleri kullanılır. İşte dönüşlü fiillerle kullanılan vurgusuz şahıs zamirlerinin örnekleri:

  • Me levanto temprano. (Erken kalkıyorum.)
  • Te lavas las manos. (Ellerini yıkıyorsun.)
  • Se peina frente al espejo. (Ayna karşısında saçını tarar.)
  • Nos divertimos mucho en la fiesta. (Partide çok eğlendik.)
  • Os sentáis en el sofá. (Kanepede oturuyorsunuz.)
  • Se despiden de sus amigos. (Arkadaşlarına veda ediyorlar.)

Yukarıdaki örneklerde, dönüşlü fiillerin öznesi olarak kullanılan şahıs zamirleri “me”, “te”, “se”, “nos” ve “os” şeklindedir. Bu zamirler, fiilin doğrudan etki aldığı ve aynı zamanda eylemi gerçekleştiren öznenin aynı olduğu durumları ifade etmek için kullanılır. Örneğin, “me levanto” ifadesinde “me”, eylemin doğrudan etki aldığı ve eylemi gerçekleştiren öznenin aynı olduğunu belirtir ve “kendimi kalkıyorum” anlamını taşır. Benzer şekilde, diğer şahıs zamirleri de aynı mantıkla kullanılır.

Dönüşlü fiillerde kullanılan şahıs zamirleri, eylemin doğrudan etki aldığı ve aynı zamanda eylemi gerçekleştiren öznenin aynı olduğu durumları vurgulamak için kullanılır. Bu zamirler, İspanyolca’da dönüşlü fiillerin önemli bir parçasıdır ve doğru kullanıldığında cümleye anlam katmaktadır.


Adam oğlunu uyandırıyor.
El hombre despierta a su hijo.geçişli Fiil.

Adam uyanır.
El hombre se despierta (olay oğlu ile ilgiliyken adama döndü.dönüşlü Fiil oluştu.

Kadın oğlunu uyandırdı.geçişli
La mujer despertó a su hijo.

Kadın uyandı.dönüşlü
La mujer se despertó


Alfabe sırasına göre ispanyolca fiil türleri çeşitlerinden dönüşlü fiillere örnekler…


aburrirse – sıkılmak
acercarse – yakınlaşmak
acordarse de -hatırlamak
acostarse – yatağa gitmek
acostumbrarse a – alışmak
afeitarse – tıraş olmak
aficionarse a – ilgilenmek
alegrarse – mutlu olmak
alejarse de – bir şeyi bir kişiyi taşımak
animarse – neşelendirmek
arreglarse – hazırlanmak,giyinmek..
apartarse de – uzaklaşmak
apoderarse de -ele geçirmek
apoyarse en – destek vermek
apresurarse a – acele etmek
aprovecharse de -faydalanmak
asustarse -almak
atreverse a –​bañarse – banyo yapmak
burlarse de – eğlenmek​
caerse – düşmek
calmarse – sakinleşmek
cansarse de – sıkılmak
casarse con – evlenmek
cepillarse – fırçalamak-diş,saç
colocarse de – bir iş bulmak
colocarse – iş bulmak
comerse – bir şey yemek
compadecerse de – üzülmek,sempati duymak
complacerse en – zevk almak
conformarse con – kabul etmek,uymak
contentarse con – neşelendirmek
convertirse en – dönüşmek​

Dönüşlü fiilleri örneklerle daha iyi ezberleyebilirsiniz.


darse cuenta de –decidirse a – karar vermek
dedicarse a – kendini adamak
despedirse de – veda etmek
desayunarse – kahvaltı yapmak
despertarse – uyanmak
despojarse de – pes etmek
desvestirse – soyunmak
dirigirse a – ilerlemek,birisine hitap etmek
disponerse a – hazırlamak
divertirse de – eğlenmek
dormirse – uykuya gitmek
ducharse – duş almak​
emocionarse – heyecanlanmak
echarse a – başlamak
empeñarse en – ısrar etmek
namorarse de – aşık olmak
encargarse de – sorumlu olmak
encogerse de hombros – omuz silkmek
encontrarse con -buluşmak
enfermarse – hastalanmak
enojarse -sinirlenmek
enterarse de – öğrenmek
entenderse con – kabul etmek
exponerse a -riski ortaya koymak.
exponerse de – risk almak​
fijarse en – dikkat etmek
fiarse de -güvenmek
fiarse en – güvenmek​
jugarse – riske almak​
lastimarse – yaralanmak
lavarse – vücudun bir parçasını yıkamak
levantarse – ayağa kalkmak,
maquillarse – makyaj yapmak
marearse – hastalanmak
meterse con -mücadele etmek
meterse en – içine almak
motivarse a- motive etmek
moverse – taşımak
mudarse – bulunduğu yeri değiştirmek​
negarse a – reddetmek​
obsesionarse con – takıntı yapmak
ocuparse de – bakmak
olvidarse de – unutmak​
parecerse a – benzemek
peinarse -fırçalamak
ponerse – giyinmek
ponerse de acuerdo – anlaşma yapmak
ponerse en camino -yoluna devam etmek
preocuparse de – endişelenmek
prepararse a – hazırlamak
probarse – denemek​
quebrarse – kırmak
quejarse de – şikayet etmek
quedarse – kalmak
quemarse – yanmak
quitarse – giysi çıkarmak​
reirse de – gülmek
resignarse a -çözmek
resolverse a – istifa etmek
romperse – kırmak-kol,bacak…​
secarse – kurutmak
sentarse – oturmak
sentirse – hissetmek
servirse – kendine yardım etmek
suicidarse – kendini öldürmek​
tratarse de – biriyle ilişki kurmak​
vestirse -giyinmek

ÖRNEĞİN;
Hastalanmak istemiyorum.
No quiero enfermarme.
I don’t want to get sick.

Anneme benzemek güzel.
Es lindo parecerse a mi mamá.
It’s nice to look like my mom.

Me levanté temprano para despedirse de .
Vedalaşmak için erken kalktım.
I got up early to say goodbye to .


Karşılıklı fiiller


Eylem bu sefer iki yada daha fazla kişi tarafından karşılıklı olmaktadır.

İspanyolca’da karşılıklı fiillerin birçok örneği vardır. Karşılıklı fiiller, eylemin karşılıklı olarak birden fazla özne arasında gerçekleştiği durumları ifade eder. Bu fiiller, İngilizce’deki “reciprocal verbs” olarak da bilinir. İspanyolca’da karşılıklı fiillerin kullanımı, eylemin öznenin birbirine karşılıklı olarak uygulandığı anlamını taşır.

Örneğin:

  • Abrazarse: Birbirini kucaklamak.
  • Besarse: Birbirini öpmek.
  • Saludarse: Birbirine selam vermek.
  • Ayudarse: Birbirine yardım etmek.
  • Hablarse: Birbirleriyle konuşmak.
  • Entenderse: Anlaşmak, birbirini anlamak.
  • Encontrarse: Birbirini buluşmak.
  • Quererse: Birbirini sevmek.

Yukarıdaki örneklerde, fiillerin “se” takısı ile kullanıldığına dikkat edin. Bu takı, karşılıklı eylemi ifade etmek için kullanılır. Örneğin, “abrazarse” fiili, “birbirini kucaklamak” anlamına gelir. Benzer şekilde, diğer örneklerde de fiiller, eylemin karşılıklı olarak gerçekleştiği durumları ifade eder.

Karşılıklı fiiller, İspanyolca’da yaygın olarak kullanılan bir yapıdır ve iletişimde ve günlük konuşmalarda sıkça kullanılır.


Adamlar uyanır.
Los hombres se despiertan​

Kadın uyandı :La mujer se despertó
Kadınlar uyandılar.Las mujeres se despiertan



Bir Cevap Yazın