İtalyanca geçmiş zaman

İtalyanca geçmiş zaman


Past tense(geçmiş zaman)


İtalyanca geçmiş zaman bir kaç bölüme ayrılıyor. Türkçe’deki gibi…yaptı..yapmıştı..yapmış..Zamanları bir gözden geçirelim.

Türkçeİngilizce
okuyorumI am reading
OkurumI read book
okudumI read

Buraya kadar bidiğimiz zamanlar ama ispanyolca,italyanca…zamanları biraz değişiklik gösteriyor. Hikayeler,yakın,uzun zamanlar gibi ama bunların ayrıntısına girersek çok da basit olduğunu görürüz.


İtalyanca geçmiş zamanlar


İtalyanca geçmiş zaman 5 ayrı zamana ayrılır.

Preterite tense | Uzak Geçmiş Zaman

Geçmişte olan ve geçmişte bitmiş olan bir olayı tanımlamak için kullanılır.

Passato prossimo | Yakın Geçmiş Zaman

Ne zaman olduğu, nasıl olduğuyla ilgili değil. Şimdiki zamanla alakası vardır.

Trapassato remotoUzak Geçmişteki Geçmiş Zaman

Yalnız başına kullanılamayan bir zaman

Yan cümlecikte kullanılır.

Trapassato prosimoGeçmişteki Geçmiş Zaman

Geçmişte bir etkinliğin sona ermesinden önce gerçekleşen eylemler için kullanılır.

Essere -avare(imperfect form)+past participle…

İmperfetto (historic)

Hayatın hakkında sık sık olan bir şey söylemek istediğinde kullanılır.


Preterite tense | Uzak Geçmiş Zaman

passato remoto


Passato remoto, İtalyanca geçmiş zaman kiplerinden biridir. Bu zaman kipi, genellikle yazılı anlatımda kullanılır ve geçmişte tamamlanmış olan eylemleri ifade etmek için kullanılır.

Bu zaman, daha uzak bir geçmişte tamamlanmış bir eylemi ifade eder.
Genellikle edatlarla birlikte kullanılır ve “io -ai/-ei/-etti” ekleri ile başlar.

verb stem+ (past ending )fiil kökü+geşmiş zaman eki

Aşağıdaki örnekte, “io mangiai” (yedim) passato remoto’dur.

Nel 1990 io mangiai la pizza.
1990’da pizza yedim.

Passato remoto, -are, -ere ve -ire ile biten fiiller için farklı çekimler gerektirir.

Iyaşadım
he / she /ityaşadım
we /you / theyyaşadım

Şahıs zam.AREEREİRE
ioAiEiİi
TuAstiEstiİsti
Lui/LeiééÍ
NoiAmmoEmmoimmo
VoiAsteEsteiste
LoroAronoEronoirono
Passato remoto

Io andai al cinema ieri sera.
Dün akşam sinemaya gittim.

Loro vennero a trovarmi la scorsa settimana.
Geçen hafta beni ziyaret ettiler.

Passato remoto, İtalyanca’da günlük hayatta çok yaygın kullanılmayan bir zaman kipi olduğu için öğrenmesi zor olabilir. Ancak, İtalyanca edebiyatında ve tarihi belgelerde sıkça kullanılır.

  • Geçmişte olan ve geçmişte bitmiş olan bir olayı tanımlamak için kullanılır.
  • Zaman kesin zaman.
  • Yardımcı fiil yok.

Şahıs zamiriyaşamak(live)=abitare | Passato remoto
ioabitai
tuabitasti
lui, leiabité
noiabitammo
voiabitaste
loro       abitarono


YOU LİVED.
sen yaşadın.
abit+asti=abitasti


Olumlu


Subject+verb+objectÖZNE+FİİL+NESNE


iomangiaisushi
BENYEDİMSUŞİ
Iatesushi

Kelime sıralamasına bakarsak , İngilizce cümle yapısına daha yakın olduğunu görüyoruz. Biz tabii ki ‘ben yedim suşi’ demeyiz. Ben suşi yedim…


Olumsuz


Subject+non+verb+object
ÖZNE+NON+FİİL+NESNE


İo non mangiai sushi
I didn’t eat sushi.
Ben suşi yemedim.


Soru cümlesi


verb+object
FİİL+NESNE


Mangiai sushi?
suşi yedin mi?
Did you eat sushi?


İki zaman arasındaki fark


Passato remoto:Geçmişte olmuş .BİTMİŞ
simple past(passato remoto) Literatürde en yaygın olanıdır. Nadiren konuşma dilinde kullanılır.


Passato prossimo : Geçmişte olmuş.EYLEM DEVAM EDİYOR.
Presente perfect (passato prossimo)konuşulan dilde daha yaygındır.
 
 


PASSATO remoto düzensiz fiiller

1.ve 3.tekil ve 3.çoğul şahıs=harf ‘s’ olarak değişir.
chiudere,correre,perdere,decidere,piangere,ridere,vincere,sorridere
chied-ere
chies-i
chied-esti
chies-e
chied-emmo
chied-este
chies-ero
1.3.tekil ve 3.çoğul şahıs. harf çift yazılır.
venere,venire,
Ten-ere
tenni
tenesti
tenne
tenemmo
teneste
tennero
rispondere ,accendere,prendere,=1. ve 3. tekil ve 3. çoğul şahıs. ‘nd’ :’s’ diye değişir.
Rispond-ere
risposi
rispondesti
rispose
rispondemo
rispondeste
risposero
dire,leggere,scrivere,=1. ve 3.tekil ve 3.çoğul şahıs sessiz harf :‘ss’ diye değişir.
scrivv-ere
scrissi
scrivesti
scrisse
scrivemmo
scriveste
scrissero
piacere,nascere=1.3.tekil ve 3. çoğul şahıs. ‘qu’ eklenir
piac-ere
piacqu-i
piac-esti
piacqu-e
piac-emmo
piac-este
piacqu-ero
mettere,fare.sapere,stare,avere,bere,vedere,conoscere,spegnere,dare
1.,3.tekil ve 3.çoğul şahıs.fill kökü tamamen değişir.
mett-ere
mis-i
mett-esti
misi-e
mett-emmo
mett-este
mis-ero


Trapassato remoto-Uzak Geçmişteki Geçmiş Zaman

İtalyanca uzak geçmiş zaman


Trapassato Remoto, İtalyanca’nın geçmiş zaman kiplerinden biridir ve “Uzak Geçmişteki Geçmiş Zaman” olarak da adlandırılır.

Bu zaman kipi, geçmişte gerçekleşmiş iki ayrı olay arasındaki zaman ilişkisini ifade eder. Yani, bir olayın gerçekleşmesinden önceki zamanda başka bir olayın gerçekleştiği durumlarda kullanılır.

Trapassato Remoto, geçmişte gerçekleşen bir olayın, daha önce gerçekleşmiş başka bir olaydan önce gerçekleştiği durumlarda kullanılır.
Bu zaman kipi, geçmişteki bir eylemin başka bir geçmiş eyleme neden olduğunu vurgular.

Quando arrivai a casa, mia madre aveva già preparato la cena.
Eve vardığımda, annem yemeği önceden hazırlamıştı.

Burada “aveva preparato” (önceden hazırlamıştı) cümledeki trapassato remoto’dur.

Geçmişte gerçekleşmiş olan “hazırlama” eylemi, “eve varmak” eyleminden önce gerçekleştiği için bu zaman kipi kullanılmıştır.

Trapassato Remoto, İtalyanca’nın en az kullanılan zaman kiplerinden biridir ve daha çok yazılı eserlerde veya edebi metinlerde kullanılır.

Prima che io arrivassi, mia moglie aveva già mangiato la pizza.
Ben gelmeden önce, eşim pizza yemişti bile.

  • Yan cümlecikte kullanılır.
  • yani uzak geçmiş zaman : yalnız kullanamayız.
  • Yardımcı fiiller (essere-avere) ile kullanılan ‘bileşik‘ bir zamandır
  • Geçmişte zikredilmişti ama bu geçmiş zaman bir başka geçmiş zamanın öncesindeydi.
  • Geçmişte bir olay oldu ve bu olay geleceğe devam ediyor..
  • bu soruya cevap verir.’What he did”O ne yaptı’


Bu zaman kalıbında kullanılan zarflar
 
Ne zaman :quando
en kısa zamanda :appena
sonra :dopo
 


Kullanılan kalıp


Trapassato remoto.
passato remoto(avere-essere)+ortaç(past participle)


Şahıs zamiriAvere(passato remoto)
ioebbisahiptim
tuAvestisahiptin
lui, leiEbbesahipti
noiAvemmosahiptik
voiAvestesahiptiniz
loroEbberosahiptiler

Şahıs zamiriessere(passato remoto)
ioFuiben … idim
tuFostisen… idin
lui, leiFuo / o… idi
noifummobiz … idik
voifosteSen… idiniz
lorofurunoOnlar… idiler

correre:koşmak

past particable=Corso

io fui corso/koştum.
io ebbi corso/koştum


When I came home,he called.
Eve geldiğimde aradı.
Quando fui venuto a casa,lui telefonó.

Quando fu andato al cinema con i suoi amici, lei vedo il suo ex ragazzo.
When he went to the cinema with his friends, he saw his ex-boyfriend.
Arkadaşlarıyla sinemaya gittiğinde, eski erkek arkadaşını gördü.


passato prossimo | Yakın Geçmiş Zaman

Present perfect tense


Bileşik bir zamandır.

Passato prossimo (Yakın Geçmiş Zamanı): Bu zaman, geçmişte tamamlanmış bir eylemi ifade eder.

  • Bildiğimiz gibi bütün zamanlar eylemleri ifade ediyor.
  • Bu zaman geçmişte gerçekleşen bir eylemi ifade ediyor.
  • Bir olayın yakın geçmişte olduğunu ve günümüzde hala bir bağlantı olduğunu gösterir.
  • Bugün hala izleri vardır. Bir süre önce gerçekleşen eylemin sonuçları hissedilebilir.
  • geçmişte bir sürede yapılan ,hayatınızda bir deneyimden bahsederken
  • Geçmişteki bir eylem: durumu geçmişe şimdiki zamana bağlar.


Genellikle “avere/essere” yardımcı fiilleriyle kullanılır ve fiilin geçmiş zaman halinin ortacı eklenir.

Örneğin, “ho mangiato” (yedim) geçmiş zamanın passato prossimo hali:

  • Ieri sera ho mangiato la pizza. (Dün akşam pizza yedim.)

Kullanılan kalıplar



Yardımcı fiillerimiz (essere-avere)

to have,to be +past participle
sahip olmak/olmak+ortaç.
avere/essere(geniş zaman) + past participle


Olumlu


subject + verb(auxiliary) + verb(past participle)+object
ÖZNE+FİİL(YARDIMCI)+FİİL(ORTAÇ)+NESNE


Ihave beenin Italy
Benbulundumİtalya’da
İosono statoin İtaly
BENİTALYA’DABULUNDUM.

Olumsuz


subject +non+ verb(auxiliary) + verb(past participle)+object
ÖZNE+NON+FİİL(YARDIMCI)+FİİL(ORTAÇ)+NESNE


Soru cümlesi


verb(auxiliary) + verb(past participle)+object?
FİİL(YARDIMCI)+FİİL(ORTAÇ)+NESNE


Bu zamanda kullanılan zarflar


Aşağıda, “passato prossimo” zamanında sık kullanılan bazı zarflar verilmiştir:

DünIeri
bugünOggi
geçen haftaLa settimana scorsa
geçen ayIl mese scorso
geçen yılL’anno scorso
bu sabahStamattina
Bu öğleden sonraQuesto pomeriggio
dün akşamIeri sera
bu geceQuesta notte

Örnek olarak:

Ieri sera ho mangiato la pizza.
Dün akşam pizza yedim.

Stamattina sono andato a fare la spesa.
Bu sabah alışverişe gittim.

Ho già visto questo film.
Bu filmi zaten izledim.

Non ho mai visitato l’Italia.
İtalya’yı hiç ziyaret etmedim.


Japonca Parçacıklar 1, İtalyanca geçmiş zaman

He always bought me a present
Bana hep bir hediye aldı
Ha sempre comprato un regalo


 
# Geçmişte meydana gelen eylemleri tanımlamak için kullanılır, ancak bugün hala etkiler devam etmektedir.

Sono sposato da 17 anni.
17 yıldır evliyim.
I have been married for 17 years.


Şahıs z.AvereUlaçCercare(aramak)
İohocercatoAradım
Tuhaicercatoaradın
Lui/Leihacercatoaradı
noiabbiamocercatoaradık
voiavetecercatoaradınız
lorohannocercatoaradılar

İtalyanca geçmiş zaman

ballare(to dance) ; dans etmek
past participle :ballato
İo+ho+ballato
Ben dans ettim.


İohodans ettim
tuhaidans ettin
Lui/Leihadans etti
noiabbiamodans ettik
voiaveteDans ettiniz
lorohannodans ettiler

Şahıs z.EsserePartire(ayrılmak)Past paticiple
Iosonoayrıldımpartito/a
tuseiayrıldınpartito/a
lui, leiéayrıldıpartito/a
noiSiamoayrıldıkpartito/e
voisieteayrıldınpartito/e
lorosonoayrıldılarpartito/e

io sono partito
ben ayrıldım.


İtalyanca Trapassato prossimoGeçmişteki Geçmiş Zaman

past perfect tense


Trapassato prossimo, İtalyanca’da “geçmişteki geçmiş zaman” anlamına gelir ve bir olayın diğer bir olaydan önce gerçekleştiği geçmiş zamanları ifade etmek için kullanılır.
Yakın geçmiş zamanı ifade etmek için kullanılan Passato Prossimo’dan farklı olarak, Trapassato Prossimo daha önceki bir zamana atıfta bulunur.

Trapassato prossimo, “imperfetto” yardımcı fiilinin “passato” ortacı ile oluşturulur. İmperfetto yardımcı fiilinin zamansal çekimleri (ero, eri, era, eravamo, eravate, erano) kullanılır.

Örnekler:

Avevo già mangiato quando lei è arrivata.
O geldiğinde ben zaten yemiştim.

Era già uscito quando ho chiamato.
Ben aradığımda o zaten çıkmıştı.

Non avevamo visto quel film prima di ieri.
Dünden önce o filmi izlememiştik.

Geçmişte bir etkinliğin sona ermesinden önce gerçekleşen eylemler için İtalyanca’da “miş’li zaman” olarak adlandırılan geçmiş zaman kullanılır. Bu bir bütün olarak bileşik bir zamandır ve past participle (geçmiş zaman ortacı) kullanılır.

İtalyanca’daki geçmiş zaman, İngilizce’deki “had + past participle” yapısı gibi kullanılır ve bir olayın geçmişte gerçekleştiğini ifade eder.


“ESSERE” veya “AVERE” yardımcı fiillerinin ilgili zamanındaki üçüncü tekil veya çoğul şahıs çekimleri + fiilin geçmiş zaman ortacı (participio passato)

Örneğin:

  • Io avevo mangiato una pizza. (Ben bir pizza yemiştim.)
  • Loro erano arrivati tardi. (Onlar geç kalmışlardı.)
  • Tu avevi già studiato per l’esame. (Sen sınav için zaten çalışmıştın.)

 
Passato prossimo(yan cümle)-eylemi ana cümleden sonra kullanılır.
 


Trapassato remoto :imperfetto(avere-essere)+past participle
imperfetto(avere-essere)+past participle.(ana cümle)


Avere (imperfetto)
ioAvevosahiptim
tuAvevisahiptin
lui, leiAvevasahipti
noiAvevaamosahiptik
voiAvevatesahiptiniz
LoroAvevamosahiptiler

essere (imperfetto)
ioEroben…idim
tuerisen… idin
lui, leierao / o… idi
noiEravamobiz …idik
voiEravateSiz… idiniz
LoroEranoOnlar… idiler

Örnekler


correre:run
koşmak
Past paticiple:Corso


io avevo corso
ı had ran
koşmuştum
 
io ero corso
I was running
koşuyordum


When ı came home he had already left the home
Eve geldiğimde evden çoktan gitmişti.
Quando venni,lui aveva già lasciato la casa
 
When she slept I was stopped to play the guitar.
Uyuduğunda gitar çalmayı bıraktım.
Quando lei dormiva ero fermato per suonare la chitarra.


İtalyanca Historic-Tarihsel geçmiş zaman

imperfetto


Bu zaman, geçmişteki sürekli bir eylemi veya durumu ifade eder.
Genellikle “io -avo/-evo” ekleri ile başlar.

Aşağıdaki örnekte, “io mangiavo” (ben yiyordum) imperfetto’dur:

Ieri sera io mangiavo la pizza. (Dün akşam pizza yiyordum.)

” istemek” ‘would’ kullanırsak daha istikrarlı bir cümle olur
Bu zaman çok önemlidir.
Bu zaman sık kullanılır.

Geçmişte şimdiki zamanı belirtir..

Geçmişte devam eden veya alışılmış bir eylemi açıklar.

Zaman aralığı yok

İreAreEre
ioivoavoevo
tuiviavievi
lui, leiivaavaeva
noiivamoavamoevamo
voiivateavateevate
loroivanoavanoevano

Esssere
İoeroI wasben … idim
tueriyou weresen… idin
lui, leierahe/she waso / o… idi
noieravamowe werebiz …idik
voieravateYou wereSiz… idiniz
loroeranothey wereOnlar… idiler

Bu zaman ile kullanılan zarflar


bazena volte
devamlı olarakcontinuamente
Gün ve gün dışarıgiorno dopo giorno
arada birogni tanto
her zamansemprespesso
tekrar ve tekrarspesso tutti i giorni
her günquotidiano

I played basketball yesterday
Dün basketbol oynadım
 Ho giocato a basket ieri.
Dün basketbol oynadı ve bir zaman aralığı var.
O zaman : Passato prossimo kullanırız.


Basketbol oynamanın bir alışkanlığı (alışkanlık eylemi) vardır ve bu basketbolu sıklıkla oynar.
I used to play basketball when I was young
Ben gençken basketbol oynardım
Giocavo a basket quando ero giovane


Geçmişte aynı anda iki eylemi tarif ederken.

eşzamanlı eylem


imperfect+imperfect
imperfect+passato prossimo


While I was a child I saw a big fish
Çocukken büyük bir balık gördüm.
Mentre ero un bambino ho visto un grosso pesce


Sebep ve sonuç


passato prossimo+imperfect


I didn’t come because I was sick.
Gelmedim çünkü hastaydım.
Non sono venuto perché ero malato.


 
Geçmişte meydana gelen ve başka bir olay tarafından kesintiye uğramış olan olaylar ile

‘gibi/iken,ne zaman/sadece bağlaçları kullanılır.


mentre stavo facendo i compiti, arrivava mia madre.
while I was doing my homework, my mother arrived.
ödevimi yaparken annem geldi.


 
Geçmişte bir kişinin ne hissettiğini anlatır.


We were happy
mutluyduk.
Eravamo felici
 
I was sick yesterday .
Dün hastaydım .
Ieri ero ammalato .
 
My son was happy.
Oğlum mutluydu.
Mio figlio era felice.



Bir Cevap Yazın