isimler
İtalyanca isimler ‘e başlamadan önce konu içersinde kullanacağımı kelimelere bir bakalım ve ezberlemeye çalışalım.
amca:zío/zii
| antropolog | antropologo | antropologi |
| katalog | catalogo | cataloghi |
| metropol | la metropoli | le metropoli |
| sanatçı | artista | artisti |
| iz | la scía | le scie |
| banka | la banca | le banche |
| dizi | la serie | le serie |
| kral | il re | i re |
| hükümdar | monarca | monarchi |
| bar | il bar | i bar |
| sıra | banco | banchi |
İsimler ,kelimeler tek başlarına bir anlam ifade etmezler.Aşağıdaki tabloda tanımlayıcı ekler(tanım edatları) ile beraber kullanılır.Bu ekler isime anlam katar.
Bu yüzden kelimeleri ezberlerken aldığı tanım ekleri ile beraber ezberlemek lazım.
Tanım edatlarını ‘tanım edatları’ bölümünden ayrıntılı şekilde öğrenebilirsiniz.
| ünsüz harften önce | İl | İ |
| Z,GN,PS,X,Y ve S+sessiz(ünsüz) | Lo | Gli |
| sesli(ünlü) harften önce | L’ | Gli |
| Dişil | Tekil | Çoğul |
| ünsüz harften önce | La | Le |
| sesli(ünlü) harften önce | L’ | Le |
İtalyanca isimler birkaç kategoriye ayrılır.Bu kategorilerdeki isimlerin bir kısmı çoğul ek almazlar.
Bildiğimiz gibi aynı cins varlıkları belirten isimler cins isimlerdir.Kedi,köpek,çiçek gibi…nomi comuni/cins isimler.ÇOĞUL HAL ALIRLAR.
Şahıs,yer ve ülkeler gibi belli bir varlığa ait isimler ,özel isimler/nominal propri. ÇOĞUL HALLERİ YOKTUR.
Elle tutulamayan,gözle görülemeyen sadece düşünebilen kavramlar,nomi astratti/soyut isimler.ÇOĞUL HALLERİ YOKTUR.
Topluluk isimleri anlamca çoğuldur.nomi collettivi.ÇOĞUL HALLERİ YOKTUR.
İki veya daha fazla sözcüğün biraraya gelmesiyle,nomi composti/birleşik isimler.isim-isim,isim-sıfat,sıfat-sıfat,gibi..
İtalyanca da tüm nesnelerin cinsiyeti vardır.
Genelde son heceleriyle eril veya dişil olduğu belli olur.Bu cinsiyet ayrımı Almanca,Fransızca,İspanyolca’da da vardır.
| ERİL İSİM – – – DİŞİL İSİM – | TEKİL O E A A E | ÇOĞUL İ İ İ E İ |
Genel kural
İtalyanca isimler ‘de genel kurallar vardır.Ama bazı kelimeler genelliği bozuyor.Bazılarıda çoğul ek alınca eril olur.O yüzden en kolay öğrenme isimleri cinsiyetleriyle ezberlemektir.
| ’o’ile bitenler | eril |
| ’a’ile bitenler | dişil |
| ‘e’ ile bitenler | dişil ya da eril |
SONU -a ile bitenler
Çoğu dişi karakterlidir.Bazıları erkek karakterli olur.Çoğu kelime özellikle sonunda -ta,-ma olanlar yunancadan gelmedir.
Eğer a’dan önce -c veya -g gelmişse çoğul yaparken c’ den sonra -h konur.
| Ev | la casa(dişil) | le case |
| problem | il problema(eril) | i problemi |
| arkadaş | la amica(f) | le amiche |
| şeker | la zuppa | le zuppe |
dişil ise çoğulu -i ekini alır.
| otomobil | l’automobile | le automobili |
-amma ile bitenler
| eril | –ore,-ere,-ame,-ale ve sessiz+one |
–ione ile bitenler
çoğunlukla dişi
–o ile bitenler
Genelde eril olur.
| tren | il treno | i treni |
| araba | l’auto | le auto |
–e ile bitenler
eril ve dişil olabilir.
| köpek | il cane | i cani |
İSİMLER ve çoğullaştırılması
İtalyanca isimler de isimlerin çoğullaştırılmasına kısaca göz atalım.
-go ve -co ile bitenler
G ve c sesleri korunur.
| TEKİL | ÇOĞUL |
| Go | ghi |
| co | chi |
bazende -a ile bitebilirler
| sıra | banco | banchi |
| otel | albergo | alberghi |
| hükümdar | monarca | monarchi |
-ico ile biten sıfatlar
-ici ekini alır
| klasik | classico | classici |
-io ile bitenler
| TEKİL | ÇOĞUL | |
| İsim | o | i |
| Eğer io’nun i’ si vurgulanmışsa [í gibi] | ii | |
| amca | zío | gli zii |
| Eğer i harfi vurgulanmadıysa -o- düşer. | ||
| göz | occhio | occhi |
| oğul | il figlio | i figli |
-ologo ile bitenler
| TEKİL | ÇOĞUL | |
| ologo | gi ya da ghi | |
| antropolog | antropologo | antropologi |
| katalog | catalogo | cataloghi |
-ista ile bitenler
dişil veya eril olabilir.
| sanatçı | artista | artisti |
vurgulu olanlar
| á | á |
| é | é |
| ía | íi |
cio-gio ile bitenler
| TEKİL | ÇOĞUL | |
| İSİM | cio | ci |
| gio | gi |
scio ile bitenler
scio =sci olur.
glio ile bitenler
glio=gli olur.
-ca ve -ga ile bitenler
| TEKİL | ÇOĞUL | |
| İSİM | ca | che |
| ga | ghe |
| banka | banca | banche |
| mağaza | bottega | botteghe |
-cia ve gia ile bitenler
| TEKİL | ÇOĞUL | |
| İSİM | cia | ce |
| gia | ge | |
| İZ | scía i harfi üzerinde vurgu işareti olmalı | scie |
ista ile bitenler
iste olurlar
| sanatçı | artista | artiste |
scia ile bitenler
scia =sce olur.
glia ile bitenler
glia=glie olur.
ea ile bitenler
çoğul olduklarında -ee olurlar.
Çoğulda değişmeyenler
İtalyanca isimler ‘de bazı isimler çoğullarında değişmemektedir. Tabii ki gene herşey ezberimize kalıyor. Bu kelimelerden bazıları ;
-i bitenler
| metropol | la metropoli | le metropoli |
-ie ile bitenler
| dizi | la serie | le serie |
| kahve | il caffé | i caffe |
| çay | il té | i té |
son sesli harfe vurgu olanlar
tek heceli isimler
| kral | il re | i re |
kısaltılmış isimler
| araba | l’auto | le auto |
yabancı dilden gelen kelimeler
sadece tanım edatı değişir.
| bar | il bar | i bar |
| yumurta | L’uovo | le uova |
erkek isimler çoğulda dişi olabilir
bazı kelimeler sadece çoğul şekilde olur.
-forbici :makaslar …gibi.
İsimlerden önce:
İfade, mastar fiil, sıfat,belirsiz zarflar, bağlaç,
| Bu kolay Bu zor Bu mümkündür Bu imkansız Muhtemelen bu Bu olası değil Gerekli olan Bu güzel Bu kötü Iyi ki Bu kötü Bu doğru Bu haksızlık Daha iyi Bundan daha kötü. Bu zaman hakkında Zamanı Bu yazık ki Bu utanç verici Yararlıdır Bu işe yaramaz Buna değer | È facile che È difficile che È possible che È impossible che È probabile che È improbabile che È necessario che È bello che È brutto che È bene che È male che È giusto che È ingiusto che É meglio che È peggio che È ora che È tempo che È un peccato che che È una vergogna che È utile che È inutile that Vale la pena |
| olmasına rağmen Rağmen Bu durumda Önce olmadan Çünkü | Sebbene Malgrado Nel caso che Prima che Senza che Perche |
| bence Bunu hayal ediyorum buna inanıyorum Gerekli olan Bu mümkündür Bu muhtemeldir Ben isterim korkuyorum umuyorum öneririm ısrar ediyorum Keşke | Penso che İmmagino che Credo that È necessario che Può darsi che È probabile che Mi piace che Ho paura che Io spero(sperare) Suggerisco(suggerire) Insisto(insistere) Desiderio(esiderare) |
Deyimsel ifadeler
Deyimsel ifadeler günlük hayatta sık sık kullandığımız alışılagelmiş ifadelerdir.
| aç olmak | avere fame | to be hungry |
| alışverişe gitmek | fare le spese | to go shopping |
| banyo yapmak | fare un bagno | to take a bath |
| dikkat etmek | stare attento | to pay attention |
| doğru olmak | fare attenzione | to be right |
| duş almak | fare la doccia | to take a shower |
| el sıkışmak | dare una stretta di mano | to shake hands |
| fotoğraf çekmek | fare una foto | to take a picture |
| hasta olmak | stare male | to be ill |
| hatalı olmak | avere torto | to be wrong |
| ihtiyaç | avere bisogno (di) | to need |
| iyi olmak | stare bene | to be well |
| iyilik yapmak | fare un piacere | to do a favor |
| kahvaltı yapmak | fare colazione | to have breakfast |
| korkmak | avere paura (di) | to be afraid (of) |
| sessiz olmak | stare zitto | to keep quiet |
| sıcaklamak | avere caldo | to be hot |
| sınav olmak | dare un esame | to take a an exam |
| soru sormak | fare una domanda | to ask a question |
| susamak | avere sete | to be thirsty |
| uyuklamak | avere sonno | to be sleepy |
| üşümek | avere freddo | to be cold |
| yolculuğa çıkmak | fare un viaggio | to take a trip |
| Yürüş yapmak | fare una passeggiata | to take a walk |
| Ne iş yapıyorsunuz? | Che cosa fa? | what do you do? |
| Ben muhasebeciyim | İo faccio il cantabile | I am an accountant |